فساد از دل فروشوئی، غبار از جان برافشانی

طمع زندان شد و پندار زندانبان، تو زندانی

اگر بادی وزد، ناگه گذارد رو به ویرانی

ترا اندیشه باید کرد زین دریای طوفانی

به جان از فضل و دانش جامه ای پوش، ار نه بیجانی

بدوش کس منه باری که خود بردنش نتوانی

گدای خویش باش ار طالب ملک سلیمانی

چو اسمعیل باید سر نهادن روز قربانی

همه یکباره میبازی، نه میپرسی، نه میدانی

که روزی پاک بودستی، کنون آلوده دامانی

که هرگز دفتر پاک حقیقت را نمیخوانی

بداند دیو کز شاگردهای این دبستانی

چه کاری میتوان از پیش بردن با تن آسانی

سمند خویش را هر جا که میخواهند میرانی

مگو جز راستی، تا گوش اهریمن بپیچانی

بسی زیبنده تر بود از قبای ننگ، عریانی

یکی روزش نکردی چون نگهبانان نگهبانی

ز نادانی در افتادی درین آتش، ز نادانی

چرا از آفتاب علم چون خفاش پنهانی

چه میخواهی درین تاریک شب زین تیه ظلمانی

تو با دعوی گه ابراهیم و گاهی پور عمرانی

چرا تا دست و بازوئیت هست از کار و امانی

چو اسب و توشه داری، از چه اندر راه حیرانی

تو خود هم گوهری گر تربیت یابی و هم کانی

تو خواهی صعبها آسان کنی، اما به آسانی

سرابت میفریبد تا مقیم این بیابانی

چو در دل پرورانیدی گل معنی، گلستانی

خسارتهای تن را با یکی تدبیر تاوانی

به نیکی کوش، هرگز ناید از نیکی پشیمانی

تو اندر مزرع هستی کشاورزی و دهقانی

درین جمعیت گمره نیابی جز پریشانی

همی در هم کشی ابروی، چون گویند ثعبانی

رسد روزی که بینی چرخ پتکست و تو سندانی

تو دیگر کی توانی عیب کار خود بپوشانی

خواصت شیر میخوانند و تو از گربه ترسانی

چرا چون طفل کودن زین دبیرستان گریزانی

نباشد با تو دین انباز، تا انباز شیطانی

بعمنی نیستی آزاده و عارف بعنوانی

از آنرو گه سپیدی، گه سیاهی، گاه الوانی

جز اهریمن کرا افتد پسند این خوی حیوانی

تو چوپان نیستی، بهر تو عنوانست چوپانی

نه زربفتی، نه دیبائی، نه کرباسی، نه کتانی

ز علم و تربیت بهتر چه صابونی، چه اشنانی

ز خوان عقل، جان را سیر کن تا بر سر خوانی

تو گه در پرسش آبی و گه در فکرت نانی

گران کردند سنگت تا نپنداری که ارزانی

سبکساری نبینی تا درین فرخنده میزانی

چرا مستی کنی و هوشیارانرا بخندانی

بغیر از کوچهٔ توفیق، در هر کو بجولانی

گناه کیست چون هرگز نمینوشی و عطشانی

مکن فرصت تبه، غواص مروارید و مرجانی

تو با این بد سگالیها کجا بهتر ازیشانی

اگر دیدی، چرا بر سفره اش هر روز مهمانی

سبکبارت چرا خوانند، زیر بار عصیانی

برای پیکر خاکی چرا جان را برنجانی

هژبری و هژبر بیدل و چنگال و دندانی

تو مسکین کاز نسیم اندکی چون بید لرزانی

همان به تا که بنشستی، نهالی چند بنشانی