این تخت سخت گنبد گردان سرای ماست

لا بل که هر کسیش به مقدار علم خویش

داناش گفت «معدن چون و چراست این»

دانای فیلسوف چنین گفت ک«این جهان

چون فیلسوف رفت و عطا با خدای ماند

بخشیدهٔ خدای ز تو کی جدا شود؟

از بهر جست و جوی ز کار جهان و خلق

آن گفت ک«این جهان نه فنا است و سرمدی است»

چون این و آن شدند و جهان ماند، مر تو را

فانی به جان نه ای به تنی، ای حکیم، تو

بس چاشنی است این ز بقا و فنا تو را

باقی است چرخ کردهٔ یزدان و، شخص تو

بی دانش آمدی و در اینجا شناختی

چون و چرا نتیجهٔ عقل است بی گمان

جز عقل چیست آنکه بدو نیک و بد زخلق

قدر و بهای مرد نه از جسم و فربهی است

بر جانور بجمله سخن گوی جانور

چون تو خدای خر شدی از قوت خرد

بی هیچ علتی ز قضا عقل دادمان

اینجا ز بهر آن ز خدائیت بهره داد

این است آن عطا که خدا کرد فیلسوف

این عالم اژدهاست وز ایزد تو را خرد

پازهر اژدهاست خرد سوی هوشیار

هر چند رحمت است خرد بر تو از خدای

ملک و بقاست کام تو وین هر دو کام را

گر تو به دست عقل اسیری خنک تو را

تخم وفاست عقل، به تو مبتلا شده است

سوی وفاست روی خرد، چون جفا کنی

عدل است و راستی همه آثار عقل پاک

از عدل های عقل یکی شکر نعمت است

از نیک صبر کرد نباید که کاهلی است

شکر است آب نعمت و نعمت نهال او

هر کس که بر هوای دل خویش تکیه کرد

آن گوی مر مرا که توانی ز من شنود

عالم یکی خط است کشیدهٔ خدای حق

دنیا ز بهر مردم و مردم ز بهر دین

علم است کار جانت و عمل کار تن که دین

چون جان و تن دوتاست دو تخم است دینت را

مرد خرد جدا نشد از خر مگر به دین

کشت خدای نیست مگر کاهل علم و دین

پرهیز تخم و مایهٔ دین است و زی خدای

پرهیزگار کیست؟ کم آزار، اگر کسی

لختی عنان بکش سپس این جهان متاز

بر خاک فتنه چون بشدی؟ بر سما نگر

گر ز آسمان به خاک تو خرسند گشته ای

ترسم کز آرزو خردت را وبا رسد

دردی است آرزو که به پرهیز به شود

پند از کسی شنو که ندارد ز تو طمع

گیتی به بند طمع ببسته است خلق را

از دست بند طمع جهان چون رهاندت

بی توتیاست چشم تو گر بر دروغ و زرق

رفتند هم رهانت، بباید همیت رفت

برگیر زاد و، زاد تو پرهیز و طاعت است

چون بی بقاست این سفری خانه اندرو

پرهیز کن به جان ز خرافات ناکسان

مزگت کلیسیا نشده است، ای پسر، هگرز

این است پند حجت وین است مغز دین