جهان را چرخ زرین چشمه زرین می زند زیور

خزان را داد پنداری فلک ملک بهاری را

همان مینا نهاد اطراف گل شد کهربا صورت

زمین از باد فروردین که از گل بود بر چهره

نه صحرا روی بنماید همی از شمعگون حله

با باغ و راغ نشناسد همی پیری و کوژی را

به طمع جستن سروش به حصر دیدن بزمش

نگه کن در ترنجستان بارآورده تا بینی

بسان دشمن خواجه ترنج بزم نادیده

ز عکس رنگ او گشته ملون برگ چون دیبا

همانا گنج باد آورد بگشا دست بادایرا

تو گویی خواجه جشنی کرد و زحمت کرد خواهنده

عمید مملکت بونصر اصل نصرت دنیا

همی بخشیده ایزد به تازی نام او باشد

بهار دولت او را شکفته از سعادت گل

جهان کامرانی را زن ور رای او گردون

بود بنیاد عزمش را ز چرخ بیستون کوشش

چو رزمش در ندا آید به تیغش جان دهد پاسخ

ز وصف و نعت او خیره ز مدح و شکر او عاجز

عمل بی نام او جاهل امل بی بذل او واله

فزود از جاه و برد از جان و جست از طبع و داد از دل

زهی چون بخت بر تو شده بر هر تنی پیدا

نداند کوه بابل را همی حلم تو یک ذره

ز تاب آتش تیغت بجوشد آب در جیحون

زبان داده شکوفه تو سیادت را به نیک و بد

ثنا را اصل تو عمده دها را عقل تو مرکز

شرف اصل تو را قیم هنر عقل تو را نافذ

همی بی امر مهر تو عرض نگشاید از عنصر

خصال تو به هر سعی و ضمیر تو به هر فکرت

همه سعدست بی نحس و همه نورست بی ظلمت

جهانی زاده از طبعت به آب و باد سرد و خوش

چو از خون در برگردان ببندد عیبه جوشن

در آن تنگی که چون دوزخ یلان رزم را گردد

سلب ها ز افرینش بارگیران را بدل گردد

هوای مظلم تیره مثالی گردد از دوزخ

ز کاری قوت حمله بلرزد قامت نیزه

بری را کوفته باره دلی را دوخته زوبین

به زخم از شخص مجروحان دمد روین ز آذریون

اجل دامن کشان آید گریبان امل در کف

ز بیم مرگ و حرص نام جوشان پر دل و بد دل

تو را بینند بر کوهی شده در حمله چون بادی

هیونی تند خارا شخص آهن ساق سندان سم

سرین او ندیده شیب و چون شیب درازش دم

هزاران دایره بینی هزاران خط که بنگارد

به دستت گوهری لرزان فلک جرم نجوم آگین

ز جان دودی برانگیزی بدان پولاد چون آتش

درخش این فرو گیرد همه روی هوا یکسان

گهی این بر گهر تابد چو یاقوتی تو را در کف

چه بازو و چه دستست آنکه گیرد سستی و کندی

نهنگ هیبتت هر سو چو باد اندر کشیده دم

خلیلی تو که هر آتش تو را همسان بود با گل

معاذالله نه اینی و نه آنی بلکه خود هستی

ندانم گفت مدح تو بقا بادت که از رتبت

بدان بی جان که همچون جان شدست انباز اندیشه

فری زان تندرست زرد و آن فارغ دل گریان

تنش چون استخوان سخت و دلش همچون شکم خالی

به تو خاور مقلد گشت خورشید از برای آن

ز نام تست رای تو همه راحت که بی هر دو

تویی انصاف و حکم تو چو دانش عقل را شایان

نبرد افروختی یک چند و بزم آرای یک چندی

نزیبد چون به جا و دور بگراید نشاط تو

از آن معشوق حورآیین از آن معشوق سروآسا

بخواه آن طبع را قوت بخواه آن کام را لذت

بتی کز تن به زلف و رخ کشید و برد هوش و دل

به خدمت پیش روی او میان بسته ست شاخ گل

به خوی و عادت آبا به جمع زایران زر ده

بدان را غم همی مالد به لفظ رود شادی کن

ببر بهر نشاط انده به عودی از دل عشرت

بزرگا هیچ اقبالم نباشد چون قبول تو

عروس طبع من بپذیر ازیرا شاه احراری

نگاری کز جمال او جهان چون بوستان خرم

همه سر صورت و صفوت همه تن زینت مدحت

به ارج گوهر شهوار و ارز لؤلؤ لالا

به نقش دیبه رومی و بوی عنبر سارا

ولیکن بخت بی معنی به تندی می کند دعوی

سرای دل تنست و تن به محنت می شود ویران

نحوس طالعی کردست کار و حال من تیره

ز گیتی زاده طبع من ز طبع من سخن زاده

بگرید چشم نظم او بنالد حق نثر او

بگیر این مایه از شخصی که اندر قبضه محنت

گهی وسواس بیکاری به فرقش می زند میتین

به ضعف ضیمرانش تن به خم خیزرانش قد

بسان باز بسته پای و چون طوطی گشاده لب

چو سیم و زر نهان دارندش از بیگانه در خانه

هوای شب لباس او ز مهرت ساخته انجم

سپهرش عشوه دادست او را وفتاده خوش

همی تا اندرین گیتی به خلقت مجتمع باشد

اثر باشد ز خیر و شر دو عالم را ز شش جانب

نروید شاخ بی ابرو نخیزد ابر بی دریا

به دست بخت هر چیزی که آن بهتر بود بستان

ز گریه قسم چشم تو به دیوان گریه خامه

سپهر آراسته عیشت جهان افروخته عمرت

جواب شاعر رازی بگفتم کو همی گوید