شعرگرام - پایگاه شعر و ادب پارسی
باب مراتبهم فی السّماع
هجویری
هجویری( باب مراتبهم فی السّماع )
127

باب مراتبهم فی السّماع

بدان که هریکی را از ایشان در سماع مرتبتی است و ذوق آن بر مقدار مرتبهٔ ایشان باشد؛ چنان که تایب را هرچه شنود ورامدد حسرت و ندامت شود و مشتاق را مایهٔ شوق رؤیت و مؤمن را تأکید یقین، و مرید را تحقیق بیان و محب را باعث انقطاع علایق و فقیر را اساس نومیدی از کل و مثال اصل سماع همچون آفتاب است که بر همه چیزها برافتد و هر چیزی را به مقدار مراتب آن چیز از آن ذوق و مشرب باشد: یکی را می سوزد و یکی را می فروزد و یکی را می نوازد و یکی را می گدازد.
و این جمله طوایف که گفتم اندر تحقیق آن بر سه مرتبت اند: یکی مبتدیان، دیگر متوسطان، سدیگر کاملان. و من اندر شرح حال هر یک اندر سماع فصلی بیارم تا به فهم تو قریب تر باشد.