بیازد همی زنده بی رهنمون

به زندان فرستاد بهرام را

به زندان دژ آگاه کردش تباه

همان رهنمائی و هم موبدی

نگر تا سوی خوی بد ننگری

ز تیمار زد بر دل خویش تش

که کوتاه بودی شبان سیاه

از آنجا گذشتن نبودی روا

پدید آمدی کوه یاقوت زرد

که این نامداران با فر و هوش

وزان رنج کارنده آشوفته

کس نیز بر میوه داری رود

سر دزد بردار باید کشید

بدو نیکویی زو نبودی نهان

ز دهقان همی یافتی آفرین

که از ماه پیدا نبود اندکی

گهش خواندی خسرو شادکام

پدر نیز نشگیفتی از پسر

که بد شاه پرویز را بر نشست

نگهبان اسب اندر آمد دوان

به پیش موکل بنالید زار

که بر دم و گوشش بباید گریست

ندارد همی کهترانرا نگاه

بگفت آنچ بشنید از کشت زار

ببر اسب را در زمان دم و گوش

شمارش بباید شمردن که چند

اگر صد زیانست اگر پانصد

بریزند پیش خداوند کار

برانگیخت از هر سویی مهتران

نبرد دم وگوش اسب سیاه

بتندی بزد بانگ بر پیشکار

بدان کشت نزدیک اسب جوان

بران کشت زاری که آزرد سم

رسانید خسرو بفرمان شاه

بیاورد هر کس فراوان شکار

سپهبدنژادی بلند اختری

بفرمود تاکهتر اندر دوید

بایوان و خوالیگرش را سپرد

بدان مرد گفت ای بد بدگمان

نه دینار دادی بها را نه گنج

بنالم کنون از تو در پیش شاه

بزودی کمر بازکرد از میان

بهر مهره ای در نشانده گهر

که کردار بد چند باید نهفت

خریده نداری بهایی مکن

بپیچی اگر بشنود دادگر

به پیروزی اندر شده نامدار

که از رزم هرگز ندیدی شکن

کلاه کیی برنهاده بماه

دلاور سری بود با نام وننگ

نیاسود هرمز یل شیرگیر

همی جست در پادشاهی هنر

ز هرکشور آواز بدخواه خاست

ابا پیل و با کوس و گنج و سپاه

برو چارصد بار بشمر هزار

توگفتی مگر برزمین راه نیست

سپه بود آگنده چون تار و پود

شد از گرد لشکر زمین ناپدید

که نزدیک خود خوان ز هر سو سپاه

علف سازو از تیغ ما یادکن

بدریا سپاهست و بر کوه و دشت

بپژمرد زان لشکر بی شمار

به لشکر بزیر اندر آورد بوم

سواران جنگ آور و نامدار

که از نام او بود قیصر نوان

به پیش اندرون نامور مهتری

کز ایشان سیه شد همه بوم و بر

که با گنج و با لشکر خویش بود

پراگنده شد لشکرش خیل خیل

سپاهی بیامد فزون از شمار

سواران و گردن فرازان نو

که هرمز همی باژ ایشان بجست

نماند اندر آن بوم جای نبات

ز لشکر بهرمز رسید آگهی

به پژمرد شاداب شاه جهان

سراسر همه کاخ مردم نشاند

بدان نامداران ایران بگفت

کسی در جهان این ندارد بیاد

ز هر گونه اندیشه ها راندند

یکی اندرین کار بگشای گوش

همی خویشتن موبدی نشمریم

برو بوم ما را نگهدار کیست

که ای شاه دانا و دانش پذیر

نیابند جنگی زمانی درنگ

زبن پایه تازیان برکنیم

که ازدیدشان دیده دارد زیان

ندارند جنگی گه کارزار

وزو کار ما نیز تاریکتر

که ویران کند لشکر و گنج ما

نباید برین کار کردن درنگ

که اکنون چه سازیم با ساوه شاه

که خسرو به لشکر بود سرفراز

که چندست مردم که آید به کار

بیامد بیاورد بی مر سپاه

پیاده بسی در میان سوار

سزد گر نشوریم با این سپاه

بدور افگنی کژی و کاستی

چنان کز ره پادشاهان سزد

که ارجاسب آن نامدارسترگ

چه بد کرد با آن سواران چین

که شد زندگانی بران بوم تلخ

همی بود هر گونه کارزار

ازو من باندیشه بر بگذرم

که قیصر نجوید ز ما کارزار

سپارم بدو بازگردد ز راه

خردمند و گویا و دانش پذیر

نخواهم دگر باژ آن مرز و بوم

چو خواهی که مه باشی و روزبه

بگفت آنچ از شاه ایران شنید

نیاورد جنگ اندران مرز و بوم

که از گردشان روز شد ناپدید

به پای اندر آرند مرز خزر

که با فر و اورنگ و با داد بود

سپاه خزر برگرفتند راه

گرفتند زان مرز بسیار چیز

که خراد پیروز شد با سپاه

خرد را به اندیشه اندر نشاند

خردمند و بینا و نستوه نام

ز تو دور بادا همیشه بدی

که از روزگاران چه دارد بیاد

زامید گیتی شده پیروسست

یکی روز ویک شب بر او بدم

ز پیلان جنگی و چندان سپاه

ازان گفته روزگار کهن

که از روزگاران چه داری بیاد

اگر پرسدم بازگویم نهان

بشد نزد او نامداری دمان

به مهد اندرون تیز بگذاشتند

دلی پر زدانش سری پرسخن

کزین ترک جنگی چه داری بیاد

که ای شاه گوینده ویادگیر

فرستاد خاقان به ایران زمین

صدو شست مرد از دلیران گو

ز خاقان پرستارزاده نخواست

نزیبد پرستار در پیشگاه

به شاهی برو خواندم آفرین

سراسر پر از بوی و رنگ و نگار

برفتم بران نامور پیشگاه

سر زلف بر گل بپیراستند

همان یاره و طوق وگوهر نداشت

به پیرایه و رنگ وافسون نبود

به گوهر زکردار بد دور بود

که فرزند جایی شود دوردست

گسی کردن از خانهٔ پادشا

نگه داشتم چشم زان دیگران

که هر پنج خوبند و با آفرین

چو دیگر گزینم گزند آیدم

برتخت شاهی به زانو نشاند

که تا چون بود گردش اخترش

نبینی وجز راستی نشنوی

یکی کودک آید چو شیر ژیان

به مردی چو شیر و ببخشش ابر

پدر بگذرد او بود شهریار

بسی روزگاران ببد نشمرد

ز ترکان بیارد سپاهی بزرگ

سراسر بگیرد بران انجمن

بترسد ز پیروز بخت بلند

سواری سرافراز مهترپرست

به گرد سرش جعد مویی چومشک

سه چرده و تندگوی و سترگ

هم از پهلوانانشان باشد نسب

ز جایی بیاید به درگاه شاه

همه لشکرش را بهم برزند

ندیدم ز خاقان کسی شادتر

که از دختران او بدی افسرش

چو آن کرده بد بازگشتم به راه

که ما یافتیم از کشیدنش رنج

جهان بین خود را بکشتی نشاند

ز فرزند با درد انباز گشت

به پیش جهاندار شاه رمه

بپوینده شاید که گویی بپوی

بدشمن ممان این سخن گر بدوست

برو زار و گریان شدند انجمن

به مژگان همی خون دل برفشاند

همی داشت این راستیها بیاد

پسندیده جانش به یزدان سپرد

برآمد چنین گفتن ناگزیر

اگر مهتری باشد ار کهتری

همه رنجها را به پای آورید

که بر آخر اسب سالار بود

همه شادی شاه بد کام اوی

که داد این ستوده به گردنکشان

سواری سرافراز و پیچنده اسب

ندیدم چنو مرزبانی به دشت

یکی نامور گشت باکوس وخیل

سخنهای مهران برو کرد یاد

ز گردنکشان لشکری برد تفت

بفرمود تا بار دادند شاه

بران نامدار آفرین گسترید

نبودش بدو جز به نیکی گمان

بدید و بخندید وشد تازه روی

یکی نامور جایگه ساختش