سخن بشنو و یک به یک یادگیر

بگسترد بر هر سوی مهر و داد

فرستاد بر هر سوی رهنمون

نماند که بالا کند بی هنر

به گرز و کمان و به تیر خدنگ

بهر بخششی در بی آهو بدی

بدان نامور بارگاه آمدند

بیاراستی کاخ و ایوان اوی

برفتی ز درگاه با پهلوان

که بودی خریدار کار جهان

برفتی نگه داشتی کار اوی

به آورد ناتن درست آمدی

هم از بی هنر هم ز جنگ آوران

فرستاده را پیش بنشاندی

ز گنج آنچ پرمایه تر خواستی

نبستی میان جنگ را بیشتر

که پهنای ایشان ستاره ندید

برافراختندی سرش ز انجمن

زمین را به خوان دلیران بشست

بود در جهان نام او یادگار

شبان گشت و پرخاش جویان رمه

به بی دانشی کار نگذاشتی

کسی کو بدی چیره بر یک نقط

شهنشاه کردیش روزی فزون

نرفتی به دیوان شاه اردشیر

قلم زن بماندی بر شهریار

چو دیدی به درگاه مرد دبیر

هم از رای او رنج بپراگنید

همان زیردستان فریادخواه

همه پادشا بر نهان منند

بدو شاه گفتی درم خوار دار

که برکس نماند سرای سپنج

ز تو دور باد آز و دیوانگی

سپاه آنچ من یار دادمت بس

مده چیز مرد بداندیش را

بمانی تو آباد وز داد شاد

همی جان فروشی به زر و به سیم

به شایسته کاری و گر دادخواه

بپرسیدن از کارداران اوی

وزیشان که خسپد به تیمار نیز

گر از نیستی ناتوانا که اند

جهاندیده پیرست و گر پارساست

مبادا کسی شاد بی گنج من

چه نیکوتر از مرد دانا و پیر

جوان و پسندیده و بردبار

سزد گر نشینند بر جای پیر

خرد یار کردی و رای و درنگ

خردمند و با دانش و یادگیر

بدان تا نباشد به بیداد حرب

که بشناختی راز پیراهنش

غم و رنج بد را به بد داشتی

همان عهد و منشور با گوشوار

به دل کین و اندر جگر جوش خون

بدان تا نباشند یک تن دژم

خردمند و بیدار و آرامجوی

که دارد ز بیداد لشکر نگاه

نشستی که رفتی خروشش دو میل

هرانکس که دارد دل و نام و ننگ

رسد گر بر آنکس بود نام و گنج

بران زیردستان سپاسی نهید

هرانکس که او هست یزدان پرست

شود زان سپس روزگارش درشت

وگر بند ساید بر و یال اوی

خورش خاک و رفتنش بر تیره خاک

همان تیز و پیش دستی مکن

طلایه پراگنده بر چار میل

چو پیش آیدت روز ننگ و نبرد

بدین رزمگاه اندرون برچیند

همان صد به پیش یکی اندکی

ستانم همه خلعت از اردشیر

نباید که گردان پرخاشجوی

وگر چند بسیار باشد سپاه

بکوشند جنگ آوران یکسره

بکوشند و دلها همه بر بنه

کس از قلبگه نگسلد پای خویش

تو با لشکر از قلب گاه اندر آی

که شد دشمن بدکنش در گریز

تو زنهارده باش و کینه مدار

مپرداز و مگذر هم از جای نیز

سپه باشد اندر در و دشت کین

سخن گفتن کس همی نشنوی

به مردی دل از جان شیرین بشست

بدین بارگاه آورش ناگزیر

برآرم به بومی که بد خارستان

چو خواهی که مانی تو بی رنج و درد

که او باشدت بی گمان رهنمای

ز ترکی و رومی و آزاده ای

چنین کارها خوار نگذاشتی

کنارنگ زان کار پرداخته

نیازش نبودی به گستردنی

که او بر چه آمد بر شهریار

برفتی به نزدیک شاه اردشیر

بیاراستی تخت پیروز شاه

همه جامه هاشان به زر آژده

به نزدیکی تخت بنشاندی

ز نیک و بد و نام و آواز اوی

ز آیین وز شاه وز لشکرش

بیاراستی هرچ بودی به کار

بر تخت زرینش بنشاندی

شدی لشکر بیشمار انجمن

بیاراستی خلعت شهریار

بی آزار و بیداردل بخردان

بدین نیز گنجی بپرداختند

نبودش نوا بخت بیگانه بود

خورش ساخت با جایگاه نشست

چه بر آشکار و چه اندر نهان

پس از مرگ او یادگاری نبود

مبادا جز از نیکی انجام اوی

به هر جای کارآگهان داشتی

ازان آگهی یافتی شهریار

نماندی چنان تیره بازار اوی

پرستیدن مردم زیردست

نگشتی نهانش به کس آشکار

بدو شاد کردی دل هرکسی

سپردی چو بودی ورا هنگ آن

همان جای آتش پرستان بدی

نگه داشتی سختی خویش راز

برفتی کسی کو بدی دادخواه

چه کهتر چه فرزند فریادرس

نجستی همی رای تاریک اوی

دل زیردستان به خود شاد کرد

زمانه پی او نیارد نهفت

خردمند و بیدار کارآگهان

وگر تنگ بودی به رود اندر آب

زمین کسان خوار نگذاشتی

سوی نیستی گشته کارش ز هست

نماندی که پایش برفتی ز جای

جهان را برین گونه آباد دار

بی آزار و بی رنج آگنده گنج

بیابی ز هرکس به داد آفرین