هم اتابیکان به ملک فارس چتر افراشتند

پارس ، از آن پس اتابیکان زکف نگذاشتند

شیخ ابواسحق و یاران گنج ها انباشتند

روزی اندر پارس شد رایات سلطانی عیان

از بر بامی عجوزی بانگ زد ناگه که هان

شه چو این بشنید لختی برکشید ازره عنان

و ندر آن هنگام شد رایات تیموری به پای

شام و آن ساحات را بستد به تیغ جانگزای

پس به سوی هند شد و آن ملک را بستد ز رای

چون عروس مملکت را کرد چندی شوهری

هر یک اندر گوشه ای در سر هوای سروری

هم در آخر در سر آوردند کبر و خودسری

این گره را نیز فر ایزدی همراه شد

چندتن شان را دل از سرّ خرد آگاه شد

شاه اسمعیل از اول شاه و شاهنشاه شد

در اوان کودکی بر قصد پیکار و نبرد

پس بار زنجان شد و یاران خود راگردکرد

وز سر شروان شه از مردانگی انگیخت کرد

شاه دین پرور ز شروان ره بر آن لشکر گرفت

از نخستین حمله دشمن راه کوه و در گرفت

افسر و تخت جهانداری از او زیور گرفت

پس برون آمد شه گیتی ز آذربایجان

وان سه کشور را تهی کرد از گروه ترکمان

کار آن کشور به قانون کرد شاه کاردان

چون سوی تبریز شد تا لشکر آساید ز جنگ

شاه خود با لشکری اندک روان شد بی درنگ

چون فزون شد خصم ، شاه اندیشه کرد از نام و ننگ

زان پس سوی خراسان روی کرد آن شهریار

با ملوک ازبک از رادی به صلح انداخت کار

کرد بر شهزاده بابر لطف و احسان بیشمار

زان سپس بغنود چندی در سراب و نخجوان

هم در آن سامان روانش شد سوی مینو روان

خود نفاق آمد پدید اندر دل پیر و جوان

چون برومندی گرفت آن برشده سرو سهی

پس گروه شاملو او را شدند از جان رهی

پس به خصمان برونی تاخت با فر و بهی

بار دیگر خان ازبک سوی مشهد کرد روی

هرکه را دیدند کشتند آن گروه بی گفت وگوی

منهیان شه را خبر کردند از این های و هوی

اندر آن هنگام سوی گرجیان آهنگ کرد

بر در تفلیس با آنان به نیرو جنگ کرد

پس سوی قزوین شد و جای از بر اورنگ کرد

چون به کار کشوری پرداخت شاه بحر و بر

شاه خود پیکار را آماده شد چون شیر نر

گشت سلطان را به صلح شاه ایران راهبر

شد دگر ره سوی گرجستان خدیو پاک دین

پس به شکی رفت و بنهاد اندر آنان تیغ کین

زان میان شد با خراسان فتنه و غوغا قرین

هم در آن دوران ز ملک فارس و اکناف دگر

کفت اکنون مان که با کس نیست جنگ و کر و فر

نیزمان بازارگانی نیست هنجار و سیر

بود پاک و پاک دین آن پادشاه رستگار

در جوانمردی بدی ضرب المثل در روزگار

چون همایون شه که بود از « شیرخان » در هندخوار

وز پس چندی نهال زندگیش از پا فتاد

از پس او شه محمد کور و نابینا فتاد

هم در آنگه صیت جیش مصطفی پاشا فتاد

ملک را ز آشوب ایمن کرد سلطان زمن

ازبکان کردند ناگه در خراسان تاختن

کرد نیکی ها به خلق خسته ، شاه پاک تن

شه چو لختی یافت آسایش ز جنگ و دار و گیر

پس به ترکستان وگرجستان شد آن والا امیر

زان سپس بغداد را بگرفت شاه ملک کیر

در اوان نهصد و ده مردمان پرتقال

خسروکیتی ستان چون گشت اگه زین مقال

تا شد و آنجای را بستد به فیروزی و فال

در رواج دین همی کوشید شاه پارسای

شد پیاده سوی طوس آن پادشاه پاک رای

نیز در مازندران چندین اساس دیرپای

شه صفی خود نیز در کشور به نیکی کار کرد

نیز جوری با بزرگ فرقهٔ افشار کرد

نیز در بغداد با او رزم ناهنجار کرد

هم به کاشان ناگهش پیک اجل گفتاکه قم

زان سپس بگرفت افسر شاه عباس دوم

توسن قهرش به مغز باده خواران سود سم

کرد قزوین را دگر ره پایتخت آن پاک کیش

شاه ترکستان به ناگه رانده گشت از ملک خویش

شه نهاد او را ز یاری مرهمی بر قلب ریش

زان سپس در اسپهان شد خسرو گیتی ستان

پس بناهای نوآیین ساخت اندر اسپهان

نیز چندی بهر رامش شد سوی مازندران

شه سلیمان پور او بگرفت تخت و افسرش

می ندادی ره وزیر اندر امور کشورش

گفت میرآخور به فرمان تو بدهم کیفرش

همت و مردانگی هر مشکل آسان می کند

چون قلمدان یافت ، عدل و داد و احسان می کند

مملکت را جور و استبداد ویران می کند

الغرض عدل شه و تدبیر آن دستور داد

تا شه ازگیتی سوی مینوی فرخ رخ نهاد

بعد او سلطان حسین اندر جهانداری ستاد

پور او طهماسب شه از بیم افغان خوار شد

این گره را نیز با افغان بسی پیکار شد

موکب شه ناگهان زی طوس راه اسپار شد

پس پی رزم ملک محمود سکزی، شهریار

مهتر قاجار بس کوشید در آن گیرودار

ناگهان سلطان دی آورد جیش از هر کنار

داشت چون نادر به سر آهنگ ملک و سروری

کرد چندان پیش شاه ساده دل افسونگری

هم به جهد او ز پای افتاد آن نخل طری

زان سپس ضبط خراسان کرد و شد سه ری هراه

ناگهان اشرف به سمنان زاصفهان پیمود راه

هم به مهماندوست رویارو شدند آن دو سپاه

این زبردستی چو از نادر بدید ان زشت کیش

رفت نادر در پیش چون شیر در دنبال میش

خه راست از خثمانیان جیشی بهٔاری سه ری خ ریش

از پس تنبیه افغان نادر با فر و هنگ

شاه را در اصفهان بنهاد و خود شد سوی جنگ

پس به امر شاه شد سوی خراسان بی درنگ

در سپاهان شاه و نزدیکان سپاهی ساختند

ترکیان بهر شبیخون تیغ هندی اختند

لشکر طهماسب شه از بیم دل ها باختند

نادر اندر طوس چون بشنید آن چنگ وکریز

گفت بس در چشم بدخواهان نماید ناتمیز

باری اکنون چاره ای باید پس از این رستخیز

از پس این نامه خود زی اسپهان کرد ایلغار

مقدم شه را پی عرض سپه شد خواستار

نیز نادر میزبانی را به شب انداخت کار

شه * ر شد سرمست می از سادکان شد کامخ راه

نیز نادر با امیران و بزرگان سپاه

جملگی دیدند آن کار بد و حال تباه

عهد و پیمان ها بشد ستوار و نادر بامداد

کفت شاها بندگان را دل ز خسرو نیست شاد

شه چو این بشنید ناگه برکشید آه از نهاد

کشورایران از آن پس فرخ و فرخنده شد

نخل عمر ناکسان از بیخ و بن پرکنده شد

گلبن دولت ز آب تیغ او بالنده شد

کرد از آن پس بهر دفع دشمنان جیشی گزین

والی بغداد روگردان شد از میدان کین

نادر از پی رفت و خنگ باره گیری کرد زین

از نماز بامدادان تا به هنگام زوال

تا شکست آمد به جیش نادر فرخنده فال

گفت تاکاتب نویسد نامهٔ نیکی سگال

این شنیدستم که اندر نامه ها کاتب نوشت

دید چون نادر، به خشم آن نامه ها از دست هشت

آنچه پیران در حرم دانند و طفلان درکنشت

الغرض او را بهٔاری آمدند از هر قبیل

رفت و با عثمانیان پیکارکرد آن ژنده پیل

پس به زنهار آمدند آن قوم ، نالان و ذلیل

ملک را چون کرد زآشوب و فتن امن و امان

وندر آن ساحات گردان نامور فتحی عیان

جمله سرداران و میران نیز با او هم عنان

گفت هان ای قوم! ابر خرد و کلان هست آشکار

هر طرف همسایگان کردند قصد این دیار

نیز آذربایجان را شد ز رومی کار، زار

لیک اکنون دفتر آل صفی شد منطوی

خسروی جوئید بهر خویشتن راد و قوی

جمله گفتند آنکه راه خسروی پوید توئی

گفت هان لاطایل است این جبنش و این غائله

هان به جز من خسروی جوئید در این مرحله

چون مسلسل شد سخن ، پذرفت آن شیر یله

فتنهٔ شیعی و سنی و آنهمه آشوب وشر

ناسزا گفتند بر بوبکر و عثمان و عمر

کشت ناشایست ها زینگونه در ایران سمر

پند برگیرید و راه زشتکاری مسپرید

بر حدیث من نه ، بر اوضاع کشور بنگرید

هر دو ملت اتحاد و یکدلی پیش آورید

الغرض گفتار او در گوش مردم جا گرفت

زان سپس جشنی بدین شادی در آن صحرا گرفت

پس به اسپاهان شد و بر تختگه ماوا گرفت

پس دلیرانه سوی هندوستان بربست رخت

بیشتر زان ملک را بگرفت شاه نیک بخت

پس بر آنان سایه افکند آن هنرپرور درخت

پس به ترکستان و خوارم و بخارا شد روان

پس به ایران اندر آمد از ره مازندران

هم نجستند اندر آن کشور ز تیرافکن نشان

پس به قصد آستان بوسی روان شد زی نجف

پس سوی بغداد شد با رایت عز و شرف

در برش از شیعی و سنی فروبستند صف

پس سوی سلطان عثمانی بریدی کرد راست

گفت قصدم زین عمل آسایش خلق خداست

چندگوئیم این یکی برحق و آن یک بر خطاست

پس به لگزستان شد و زانجا به اسپاهان چمید

شاه اندر نامهٔ او، رنگ یکرنگی ندید

زین خبر آشوب شد در ملک عثمانی پدید

نادر این پذرفت و خود سوی خر اسان رفت چست

لیک با او شد دل ایرانیان بر خیره سست

کشته شد ناکام لیک از نام نیکو کام جست

ای دریغ آن تخت و آن دیهیم و آن فر و بهی

ای دریغ آن کاردانی ای دریغ آن آگهی

کاش اکنون بودی وکردی ز نو شاهنشهی

الغرض چون گشت خالی زان شهنشه تخت و تاج

بی وزیر و شاه ، فاسدگشت ایران را مزاج

بازی پیلانه می کردند با هم ز اعوجاج