روزآدینه ببستیم زری رخت سفر

بر بساطی بنشستیم سلیمان کردار

به یکی پرش از دشت رسیدیم به کوه

رهبرما به سوی قاف یکی هدهد بود

بود سیمرغ وشی بانگ زن و رویین تن

پیلتن مرغ فرو خورد مرا با یاران

نیمی از هشت چو بگذشت به ساعت ، برخاست

مرغ دیده است کسی دیو تن و دیو غریو؟

دم کشیده به زمین ، چشم گشاده به سما

کرده گفتی دو ملخ صید و گرفته به دهان

تا نگیرد کس از او صید وی از جای بجست

جست چون برق و گذر کرد ز بالای سحاب

داشت دومغز و به هر مغز یکی کارشناس

ما چو یونس به درون شکم حوت ولیک

خطهٔ ری به پس پشت نهادیم و شدیم

برف بر تیغهٔ البرز و بر او ابر سپید

برنشستند تو گفتی به یکی ببر سطبر

ما گذشتیم ز بالا و گذشتند ز زیر

سایه و روشن چون رقعهٔ شطرنج شدی

ما بر این رقعهٔ شطرنج مقامر بودیم

که سوی چپ متمایل شدی وگه سوی راست

عاقبت مرکب ما بیحد و مر اوج گرفت

الموت از شکم میغ نمایان ، چونانک

سرخ رود از دره ای ژرف سراسیمه دوان

راست چون عاشق و معشوق جدا مانده ز هم

دریکی بستر، این هر دو بهم پیوستند

پسری خوب کجا رود سپیدش خوانی

رودبار نزه از زیر تو گفتی که بود

رحمت آباد به تن مخمل زنگاری داشت

برگذشتیم زکهسار و رسیدیم به دشت

خطه رشت مگر فرش بهارستان بود

از پس پشت یکی سلسله کهسار کبود

از بر گیلان راندیم به دریا و که دید

پرتو مهر درخشنده بر امواج کبود

مرکب آرام و هوا روشن و دریا خاموش

ما خروشان و دمان در دل آن خاموشی

یازده ساعت از آن روز چو بگذشت فتاد

« آبشوران » کهن کز مدد پیر مغان

خاک باکو وطن و مامن دینداران بود

شهر باکو، نه که دردانه تاج مشرق

تکیه گاه سپه سرخ که همواره بود

خاک باکویه عزیز است و گرامی بر ما

بیشه ای دیدیم آنجا ز مجانیق بلند

بیشه ای حاصل او نفت سیاه و زر سرخ

قصر در قصر برآورده چه درکوه و چه دشت

خاک او صنعت و آبش هنر و بذرش کار

صبح برجسته ز جاکارگران از پی کار

مرد دهقان ز سرشوق برد آب به دشت

باغبان تاک نشاند ز سر رغبت و شوق

کارگر کارکند روز و چو خور چهره نهفت

هیچ مرد و زن بیکار نیابند آنجای

نه گدا دیدیم آنجای و نه درونش و نه دزد

زن و مرد و بچه و پیر و جوان از سر شوق

اندر آن مملکت از دربدری نیست نشان

دربدر نیست کس آنجا به جز از باد صبا

یا تناسانی کاهل که بود دشمن کار

مزد بخشند به میزان توانایی و زور

برتر از مزد درتن ملک مکان یابد و جاه

مزد هر مرد به میزان شعور است و خرد

ابتکار آنجا بیقدر نماند زبراک

اندر آن ملک بود ارزش هر چیز پدید

شاعران دیدم آنجا و هنرمندانی

مادران را گه زادن رسد از مهر، پزشک

کودک اندرکنف لطف پرستارانست

کودکستان پس از آن جایگه طفلانست

طفل هست از شکم مادر خود تا دم مرگ

چون رودکار به اندازه و نظم آید پیش

حسد و بخل و نفاق و غرض و دزدی و مکر

آن یکی غره به مالست ویکی خسته زفقر

ای بسا دانا کز ساده دلی مانده سفیل

حیلت اندوز و رباکارکشد جام مراد

زبنت مرد به علم و هنر و پاکدلی است

اندر آن خطه که با حیلت و دستان و فریب

مرد بی حیلت و آزاده در او خوار شود

نظم چون گشت خطا، مرد تبه کار دنی

لاجرم خلق درافتند به جنگ طبقات

طمع و حرص و حسد را تو یکی مزرعه دان

عدل باید، که ستمکار شود مانده زکار

این چنین قاعده و نظم ، من اندر باکو

وز چنین نظم قوی بود که از لشکر سرخ

آفرین گفتم بر باکو و آذربیجان

این همان خاک عزیز است که اندر طلبش

راند از اسپانی و ایتالی و بالکان و فرنگ

لشکر سرخ بدان سیل خروشان ره داد

مردم شوروی از هر طرفی همچون سیل

بزدند آن سپه بی حد و راندند از پیش

از در بالکان وز مرز لهستان و پروس

هیچ شک نیست که در آرزوی خوردن نفت

اگر این نظم شود در همه عالم جاری

نه یکی منعم بر خیل فقیران سالار

*

پنج سال افزون بر بیست گذشته است اکنون

شد بدین شادی آراسته جشنی و شدند

ما هم از ری سوی همسایه درود آوردیم

آذر آبادان همسایهٔ پر مایهٔ ماست

من برآنم که ز همسایگی روس بزرگ

تا نگویی که ز همسایگی روس مرا

دین و آیین تو وابستهٔ اهلیت تو است

گر تو نااهل شدی چیست گناه دگران

روس همسایهٔ مستغنی و قادر خواهد

*

نیمهٔ دوم اردی است به باکو و هنوز

لیک ما تازه گل سرخ فراوان دیدیم

بگذشتند ز پیش رخ ما بیست هزار

دخترانی همه بر لاله فروهشته کمند

دختران سروقد و لاله رخ و سیم اندام

به گه بزم ، فرشته گه رزم ، اهریمن

*

من زبان وطن خویشم و دانم به یقین

آنچه آرم به زبان راز دل ایرانست

کی فراموش کند شوروی نیک نهاد

گشت ما را ستخوان خرد که سالی سه چهار

اینک از دوستی متفقین آن خواهیم

باشد این هدیهٔ باکو اثرکلک بهار

هست از آنگونه که استاد ابیوردی گفت