سپهدار از آن پـــــس برآراست کار

بــــــــرون رفت مهراج با او به هم

ســــــــــــر هفته بدرود کردش پگاه

چــــــــــو این آگهر نزد اثرط رسید

پذیره برون رفت با ســــــــــرکشان

فتاد از بم و زیر در چرخ جـــــوش

هوا سر به سر مشک ســـارا گرفت

از آذین در و بام شد پر نــــــــــگار

به رخ لعل هـر یک، به دل شادکام

همه کــــــــــــوی دیبا، همه ره گهر

پدر با پســــــــــــــر یکدگر را کنار

زره ســـــــــــوی ایوان کشیدند شاد

برو هر چه مهراج شـــــــه داده بود

به گنج نیاکان نهاد آنچه خــــــواست

سر مَه دگر هدیــــــــــــــــها با سپاه

پی گرد و باد شتابان گـــــــــــــرفت

بیابانی از وی رمان دیو و شیـــــــر

ز بالای گردونش پهنا فـــــــــــزون

زبس شوره از زیرووز افراز گـرد

بــــدو در ز هر سو ز غولان غریو

گــــــــــــــل او طپان چون دل تافته

گیا هر یکش چـــون یکی جنگجوی

تو گفتی کـــه بومش از آتش بخست

زمان تا زمان بادِ هامون نــــــــورد

گه از شـــــــــــــوره شیبی بینباشتی

اگر اسپ گردون بدی مه ســـــــوار

بــــــــه چونین بیابان و ریگ روان

چنین تا بدان جــــا که خوانی زرنج

ز خرماستانــــــــــــــها و بید و بهی

دو منزل زمین تا لــــــــــب هیرمند

زده خیمه گردش بســـــــی ساروان

خوش آمدش، گفتا چــو از پیش شاه

کزین بار بندم به زاولستـــــــــــــان

وز آنجا دگر باره ره بر کشیـــــــــد

همی رفت تا نزد دژ هوخت گنــگ

همه بادیه بد بدان روزگــــــــــــــار

درختان ز هر گونه فرسنگ شست

ز خوشـــــــــــــی بدش مینو آباد نام

به ره بر یکی خوش ده و راغ دیــد

به باغی تماشاکنان گـــــرد گــــــرد

همی گشت باریدگان ســـــــــــــرای

خداونـــــــــــــد رز تند و ناپاک بود

خبر یافت؛ آمد دژم کرده چشــــــــم

که ره سوی این رز شما راکه دادم

که بست ایدر این باره سنگ ســــم

ز چندین رزان راست ایدر شتــافت

نداند که با داد شـــــــــــــــــــاه دلیر

یکی گفت کای ابله روز کــــــــــور

تو چون بفکنی زاسپ او دم و گوش

به دل گرمــی ار نکنی از روی پند

گرت نیکی از روی کـــردار نیست

سپهدار شاهست ایــــــــن کایدرست

برآشفت و گفتــــــــا سپهدار کیست

چو دزدیده شــــــــــد چیز بی داوری

بزد بر سر مــــــــــــــرد تازانه چند

رهی رفت و با پهلوان هر چه رفت

بر آن روستایی گـــــــره هر که بود

بزد بر دو تن هر سـه تن را بکشت

شرس کند و در زیر پی کرد خــرد

که و مه ز پیوند او هـــــر که یافت

ز خوشان کهبد بــــــــــرادرش ماند

به نزدیک شیروی شــــــــد دادخواه

همه جامه زد چاک و فریاد کـــــرد

بدو گفت شیروی گردن فــــــــــراز

عنان گیرش و دست و فریاد کـــــن

به شمشیر تیز از ســـــــــرش نفکنم

جهانی بــــــــد از پهلوان خیره پاک

از ایرا که در کشـــورش بیش و کم

بـــــــــــدی داده مغز ستمکاره زود

ستاره شمــــــــــــر نیز گشت سپهر

که گــــــــــــر بد نماییش مانی نژند

برو گرددت راســـــت بر کار تخت

روا داشت زیـــــن روی بازار اوی

رهــــــــی کاو به دل شادمان دارت

چو آمــــــد به نزدیک دو روزه راه

درفش دل افـــــروز و کوس بزرگ

همیدون هـــــــزار اسپ زرین ستام

دو صــــــــــــد پیل آراسته هم چنین

ز یاقوت هـــــــــــــر پیلبان را کمر

گرفته جهــــــــــــــــــان ناله کرنای

دگر زنده پیلی دژ آگــــــــــــــاه بود

به دیدار و بالا چو کوهی ز بـــرف

بفرمود تا بر نشیند بــــــــــــــــر آن

تبیره زنانشان فرستــــــــــــــاد پیش

بپرسید بسیار و بوشید چهــــــــــــر

نخست از گهرها که بد سی هـــزار

زمین بوســـــــــه داد آفرین گسترید

وز آن جا ســـــوی کاخ شد شاد باز

همه روز تا شب همه پیش شــــــــاه

چنین تا کشنده سته شد ز رنـــــــــج

شمارنده شـــــــد سست و مانده دبیر

نیامد برون آن دو مـــــــــــه پهلوان

ز ســــــوز برادرش دل گشته چاک

بدو گفت شیروی کاو ایـــــن دو ماه

ولیکن چو فــــــــــــــردا بیاید به در

که من پیش شـــــــاه آن گهی یاد تو

چو آهخت بر جنگ شب روز تیـــغ

شد از جنگشان گنبد نیلــــــــــــگون

به دیدار شه شد پل سرفــــــــــــراز

بزد کهبد انـــــــــدر عنانش دودست

بپرسید یل کــــــــــز که گشتی دژم

تویی کز ره داد بـــــــــــــر گشته ای

شبانی که او بــــــر رمه شد سترگ

یل پهلوان چـــــون شنید این ز خشم

چنین گفت کای پشت سخت تو کوز

مه چرخ کیـــــــــــن برکشید از نیام

به چرخ و مه و مهر سوگند خورد

کشم هر چه زین تخمه آرم به دست

چه شد پیش ســـــــه دید شیروی را

کزینسان به یک باره گشتی زبــون

هر آن شاه کاو خوار دارد شهــــــی

گنهکار چون بد نبیند ز شــــــــــــاه

چو در داد شــــــــــــاه آورد کاستی

رهــــــــی از هنر گرچه چیزی کند

همه کار شــــــاید به انباز و دوست

بپرسید شـــــــــــاه آن سخن ها نهفت

از آن ده دو کس با خود آورده بـود

گواهی بدادند در پیش شـــــــــــــــاه

سپهبد ز شیــــــــــروی شد دل نژند

چرا آن نگویی که باشــــــــد درست

ز یک ســــو بره پیش گرگ آوری

برهنه همی بر زنـــــــــــی با پلنگ

بر آن چشمه کاسپ مــن افشاند گرد

چو گیرد تگ باد و ابر ابـــــــــرشم

شب و روز ار آرند با مــــــن ستیز

من اینجا یگه شــــــــــــاه را چاکرم

ندانی که باتــــــــــــش تنت سوختی

ندانــــــــــــــی که فردات شیون بود

چنان چون تو هستی سیه پوش شاه

نه از پشت پا کم اگر تــــــن درست

اگر شه کند آن چــه از وی رواست

بگفت این و با خشـــــم و دشنام تیز

شه آشفته شد آمــــــــد از تخت زیر

ســــــــــرای و همه چیز آن بد نژاد

از آن پس دگــــــــــر پایه بفراشتش

به نزدیک اثرط یکـــــــــی نامه نیز

به نامه ز گرد سپهبد نـــــــــــــــژاد

دگر گفت خواهم کـــــــز این پهلوان

ز تخـــــــــــــم بزرگان همانند اوی

گهرشان بپیوند بـــــــــــــــــا یکدگر

نشاید چنین شیــــــــــر کز مرغزار

دریغ آید این زاد ســــــــــــرو سهی

چنان کن که چون پای از پشت زین

یکی هفته ز آن پس به شادی و ناز

ســــــــــــــر هفته فرمود کاغآز کن

به نزد پدر چون رسیـــــــدی ز راه

ز تو ماند خواهد نــــــژادی بزرگ

که هر یک ســــــــــر نامداران بوند

از آن به چه در اشــــــــکار و نهان

به فرزند خـــــــــــــرّم بود روزگار

گمانی نبردش دل راهجـــــــــــــوی

درفش نو و کوس و پرده ســـــرای

سزاوار او هر چه بد ســـــر به سر

چو آمد به زوال یــــــــک کینه توز

از آن پس بـــــــــــرای دلارای زن

مرورا یکی دخت ازاده بــــــــــــود

نگاری به رخ رشک حـــور بهشت

به زلف از شبه کرده مـه شب نمای

پدر زو به پوندش این جست و کــام

دگر هر چـــــــــه از تخمه سرکشان

پژوهید بسیار و کوشید چنـــــــــــــد