شوینده آلایش هر بود و نبود است

مفتاح در گنج طلا خانهٔ جود است

کان زر از او هر چه فراز است و فرود است

در بوته گداز زر و نه نار و نه دود است

از هردو عجب اینکه نه بود و نه نمود است

وین طرفه که در وی نه زیان است و نه سود است

ما را چه زیان از عدم سود وجود است

تا جامه درانیم ره جامه دران زن

تو نیز بجو ساز خود و زخمه بر آن زن

خنجر کن و زخمش به دل بی جگران زن

زان رشته گره بر پر بیهوده پران زن

بر طنطنه کوکبهٔ تاجوران زن

بر جمله صلایی ز کران تا به کران زن

این نعمهٔ مستانه به گوش دگران زن

بردار اناالحق سر منصور برآرد

آتش ز نهاد شجر طور برآرد

خورشید ز جیب شب دیجور برآرد

سد مرده سر مست سر از گور برآرد

ماتم ز شعف زمزمهٔ سور برآرد

سد «العطش» از سینه کافور برآرد

تا آن میش از مست و ز مستور بر آرد

کان نغمه برآرد که ز جان دود بر آید

تا زاهد پیمانه شکن شیشه گر آید

از راه نفس بوی کباب جگر آید

جان رقص کنان بر سر آن رهگذر آید

مانند مگس کاو به سلام شکر آید

هر ناله اش از عهدهٔ سد جان به درآید

بی آنکه چو ما از دو جهان بی خبر آید

رندیم و خراباتی و فارغ ز جهانیم

ایمن شده از دردسر کون و مکانیم

بی کیسهٔ بازار چه سود و چه زیانیم

هر چند که اندر گرو رطل گرانیم

قصاب غرض را نه سگ پای دکانیم

هر چند که چون شمع سراپای زبانیم

اما دگرانند چنین ، ما نه چنانیم

چیزی به جز از باده و ساغر نشناسند

درویش ندانند و توانگر نشناسند

دور فلک و گردش اختر نشناسند

آن چشمه که می جست سکندر نشناسند

غیر از می چون خون کبوتر نشناسند

شادی ز غم و زهر ز شکر نشناسند

فردوس ندانسته ز کوثر نشناسند

خوش می گذرانیم جهان گذران را

نشینده کس آوازهٔ اندوه جهان را

از کوثر و از جام فراغت دل و جان را

خود گم شدو گم کرد ز خود نام و نشان را

هرکس که در او خورد یکی رطل گران را

سد جوش در این راه هم این را و هم آن را

هر گوشه هزاران و نیالوده دهان را

خواهم برمش نام ولی آن جگرم نیست

اینست که زناری از او بر کمرم نیست

در حلقهٔ تسبیح شماران گذرم نیست

پایم شد و کم گشت و سراغی ز سرم نیست

گیرم ره خدمت که طریق دگرم نیست

آن کرد، از او غیرت دین بیشترم نیست

تا بستن زنار بگویم خبرم نیست

زنار مغان در سر بازار ببندیم

تسبیح بتش بر سر هر تار ببندیم

هر چند گشایند دگر بار ببندیم

آن عشق که برخویش به مسمار ببندیم

پیداست چه طرف از در خمار ببندیم

راه سخن مردم هشیار ببندیم

آیم به در صومعه زاهد دین دار

بیرون فکنم از دل او سد بت پندار

آرم به در صومعه سد حلقه زنار

چیزی به میان نیست به جز جبه و دستار

پس تجربه کردیم همان رند قدح خوار

بر مست نگیرند سخن مردم هشیار

حرفی که به انجام برم پی ، نشیندم

از شک و گمانی به یقینی نرسیدم

یک در نگشودند ز سد قفل کلیدم

غیر از ورقی چند سیه کرده ندیدم

هر مسأله عشق کز ایشان طلبیدم

آن می طلبی گفت که هرگز نچشیدم

با دردکشان باز به میخانه دویدم

کز بخل خسیسی شوم ، از حرص لیمی

باید ز پی جان خود افروخت جحیمی

نی بستهٔ امیدی و نی خستهٔ بیمی

یک گوشهٔ نان بس بود و پاره گلیمی

دریوزهٔ هر سفله بود عیب عظیمی

ده روز بسازم نه به قرصی که به نیمی

سد سال توان زیست به تحریک نسیمی

کو مطرب و سازی که بگویم به ترانه

کرند به بازار به آواز چغانه

مرغی که نه آبی طلبیده ست و نه دانه

تاریخ جهان هست فسانه به فسانه

خاصه که بود بلبل مشهور زمانه

ای تیر غمت را دل عشاق نشانه

تا درد سر شکوه کشد یا ز میانه

باید که بشویند ز دل عالم آب است

آن مرغ که در روغن خود گشته کباب است

آن ماهی تفسیده که در آب سراب است

آن کبک که آرامگهش جای عقاب است

تا چون بر هم ز آنکه رهم جمله خلاب است

وقتی که شود شیشه تهی ، کار خراب است

خمخانه و خمها که پر از بادهٔ ناب است

بادا سر من خاک ته پای خم او

آن خشت که بوده ست به بالای خم او

خاکی به کف آرم مگر از جای خم او

بنت العنب آن بکر طرب زای خم او

آبی که زند موج ز دریای خم او

ما را که صبوحی ست ز صهبای خم او

کز عهدهٔ شکر می ساقی به درآید

خورشید قدح ساز و فلک شیشه گر آید

لطفی ست که کرده ست چو در جام زر آید

آن کس که سدش بنده زرین کمر آید

بس خضر سبوکش که ترا در نظرآید

آن وقت که آواز خروس سحر آید

مستی که شبانگاه از آنجا به درآید