ای نفس اگر به دیدهٔ تحقیق بنگری

ای پادشاه شهر چو وقتت فرا رسد

گر پنج نوبتت به در قصر می زنند

دنیا زنیست عشوه ده و دلستان ولیک

آهسته رو که بر سر بسیار مردمست

آبستنی که این همه فرزند زاد و کشت

این غول روی بستهٔ کوته نظر فریب

هاروت را که خلق جهان سحر ازو برند

مردی گمان مبر که به پنجه است و زور کتف

با شیر مردیت سگ ابلیس صید کرد

هشدار تا نیفکندت پیروی نفس

سر در سر هوا و هوس کرده ای و ناز

دنیا به دین خریدنت از بی بصارتیست

تا جان معرفت نکند زنده شخص را

بس آدمی که دیو به زشتی غلام اوست

گر قدر خود بدانی قدرت فزون شود

چندت نیاز و آز دواند به بر و بحر

پیداست قطره ای که به قیمت کجا رسد

گر کیمیای دولت جاویدت آرزوست

ای مرغ پای بسته به دام هوای نفس

باز سپید روضهٔ انسی چه فایده

چون بوم بدخبر مفکن سایه بر خراب

آن راه دوزخست که ابلیس می رود

در صحبت رفیق بدآموز همچنان

راهی به سوی عاقبت خیر می رود

گوشت حدیث می شنود، هوش بی خبر

دعوی مکن که برترم از دیگران به علم

از من بگوی عالم تفسیرگوی را

بار درخت علم ندانم مگر عمل

علم آدمیتست و جوانمردی و ادب

از صد یکی به جای نیاورده شرط علم

هر علم را که کار نبندی چه فایده

امروزه غره ای به فصاحت که در حدیث

فردا فصیح باشی در موقف حساب

ور صد هزار عذر بخواهی گناه را

مردان به سعی و رنج به جایی رسیده اند

ترک هواست، کشتی دریای معرفت

در کم ز خویشتن به حقارت نگه مکن

ور بی هنر به مال کنی کبر بر حکیم

فرمانبر خدای و نگهبان خلق باش

عمری که می رود به همه حال جهد کن

مرگ آنک اژدهای دمانست پیچ پیچ

فارغ نشسته ای به فراخای کام دل

باری گرت به گور عزیزان گذربود

کانجا به دست واقعه بینی خلیل وار

فرق عزیز و پهلوی نازک نهاده تن

تسلیم شو گر اهل تمیزی که عارفان

پیش از من و تو بر رخ جانها کشیده اند

آن را که طوق مقبلی اندر ازل خدای

زنهار پند من پدرانه است گوش گیر

ننگ از فقیر اشعث اغبر مدار از آنک

دامن مکش ز صحبت ایشان که در بهشت

روی زمین به طلعت ایشان منورست

در بارگاه خاطر سعدی خرام اگر

گه گه خیال در سرم آید که این منم

بازم نفس فرو رود از هول اهل فضل

شرم آید از بضاعت بی قیمتم ولیک