من ندانم با که گویم شرح درد

هر که با من همره و پیمانه شد

قصه ام عشاق را دلخون کند

آتش عشق است و گیرد در کسی

قصه ای دارم من از یاران خویش

یاد می اید مرکز کودکی

قصه ای دارم از این همراه خود

او مرا همراه بودی هر دمی

یک نگارستانم آمد در نظر

هر نگاری را جمالی خاص بود

هر یکی محنت زدا ، خاطر نواز

هر یکی با یک کرشمه ، یک هنر

هر نگاری را به دست اندر کمند

بهر ایشان عالمی گرد آمده

من که در این حلقه بودم بیقرار

مهر او به سرشت با بنیاد من

رفت از من طاقت و صبر و قرار

هر کجا بودم ، به هر جا می شدم

من نمی دانستم این همراه کیست

بس که دیدم نیکی و یاری او

گفتم : ای غافل بباید جست او

شادی تو از مدد کاری اوست

گفتمش : ای نازنین یار نکو

کیستی ؟ چه نام داری ؟ گفت : عشق

گفتمش : روی تو بزداید محن

خوب صورت ، خوب سیرت ، دلکشی

به به از این جلوه های دلکشت

خیر بینی ، باش در پایندگی

که منم آماده و مفتون تو

شاد می رفتم بدی نی ، بیم نی

از همه دور و نمی دیدیم کسی

عالمی در نزد من تغییر کرد

بس بدی ها عاقبت در خوی داشت

عشق خوش ظاهر مرا در غم کشید

که بدو کردم ز خامی اقتفا

ز آفت و شر زمان هرگز نرست

که شدم از شادمانی بی نصیب

یک شبی تنها بدم در کوهسار

محو گشته در پریشانی خویش

در نخستین درد و نکامی خود

بی تأمل ، بی خبر ، بی مشورت

از چه آخر جانب او تاختم ؟

درد را باید یکی چاره نمود

زان جهان درد وطوفان بلا

چاره ی این عشق بد پیله شود

س آنچه می گفتم بکن ، آن می نمود

اندک اندک برد از من اختیار

در نهان می گفت با من این ندا

که فکنده ست او تو را در جست و جو

از محال است ، از محال است از محال

سوختم در محنت و درد و خطر

این چه کار است ، اینکه با من کرده ای ؟

بگسل آخر از من بیچاره بند

گوش بست و چشم را بر هم نهاد

نه به آزادی سرور اندوختن

تا ز سوز من بسوزی جان خویش

تن بدادم تا بسوزم در بلا

چون نیابد راه دفع ابتلا ؟

که نیندیشند هیچ انجام را

کو مرا یک یاوری ، کو دستگیر ؟

او چه خواهد از من برگشته بخت ؟

آه از این عشق قوی پی آه ! آه

تازگی ها ، کامرانی ها چه شد ؟

محو شد آن اولین آمال من

این منم : رنگ پریده ، خون سرد

آخرم رسوای خاص و عام کرد

که مرا با جلوه مغتون داشت او

نه مرا غمخواری و نه هیچ یار

چیست این هنگامه ، آخر من کیم ؟

می روم شیدا سر و شیون کنان

خود نمی دانم چه دارم جست و جو

که نمی دانم ره و رفتار خود

بی سبب گاهی گریزان می شوم

خلق نفرت دارد از گفتار من

چه شدند ایشان ، چه شد آن همهمه ؟

خویش را خواندی ز جانبازان من ؟

که ملامت گو بدند و ضد من

دم زدی پیوسته با من از وفا ؟

ماند بر جا قصه ی بیداد او

بی سبب از من چرا گشتی جدا ؟

یار ، آخر آن وفاهایت کجاست ؟

دعوی یک باطنی و آشتی ؟

اندک اندک آشنایی را برید

بی تأمل روز من برتافت او

مرحبا بر خوی یاران جهان

دوستی خلق و یاری های خلق

وز سراسر مردم دوران خود

پس نشاید دوستی با خلق کرد

کس به درد من مبادا مبتلای

خلق را از درد بدبختی رهان

تا ز نکامی رهانم خلق را

منع می کردم من از پیکارشان

عاقبت نشنید پندم ، عاقبت

گاه گفتند او پی افسانه است

سرزنش ها و حقارت ها نمود

هدیه ، آری ، هدیه ای از رنج و درد

خیرخواهی را چنین پاداش بود

بی سبب آزرده از خود ساختند

نفرتش از حق و حق آرنده بود

دور را بشناخت ، سوی او بتاخت

در میانخویش ونزدیکان توست

بس بدی کردند بیرون از قیاس

زان سراسر هدیه ی جانسوز ، من

نام آن ، رنگ پریده ، خون سرد

مرحبا بر طینت و رفتار خلق

حیف از اویی که در عالم فتاد

خوب داد عقل را دادند ، خوب

هر سری یک نوع حق را می خرد

کور را چه سود پیش چشم نور ؟

ای دریغا از من و از روز من

خلق را حق جوی می پنداشتمن

کردم عمر خود به هر آبی تلف

خودپرست افزون بود از حق پرست

سخت نفرت کردم از خصمان حق

عاشق حق را جز این چاره چه بود ؟

سیر من هممواره ، هر دم ، سوی اوست

که تنفر دارد از خویم بسی؟

که رسد زایشان مرا هردم زیان ؟

عاقل آن باشد که بگریزد ز شر

احتراز است ، احتراز است ، احتراز

گوشه ای دور از همه جوینده ام

از چه با غیر آورم سر روزگار ؟

سالها سر برده ام تنها بسی

که شد آخر عشق جانم را وبال

گرچه دانم دشمن سخت من اوست

گوییا یکباره ناپیداستم

نه شنیده ست ایچ گفتار مرا

ای می خواند از اندوه من

قصه ی رنگ پریده ، خون سرد

خاطر پر درد کوهستانیم

روزگاری رفت و هستم مبتلا

هر که را یک چیز خوب و دلکش است

چون که عادت دارم از صفلی بدان

وز سراسر مردم شهر ایمن است

نه تقید ، نه فریب و حیلتی

در کنار گوسفند و کوهسار

که بیفتد گاهگاهی دررمه

بانگ زنگ گوسفندان ، بانگ نای

صحبت شهری بیازارد مرا

گفته ها و روزگار اهل شهر

پر ز تقلید و پر از کید و شر است

بس بدی ، بس فتنه ها ، بس بیهده

نیست هرگز شهر جای زندگی

آفرین بر وحشت اعصار باد

آفرین بر ساده لوحان ، آفرین

این هم از عشق است ، ای کاش او نبود

هر چه دیدم ، دیدم از کردار عشق

وای بر من ! کو دیار و خانمان ؟

حالیا فرسنگ ها از من جداست

س دورم از دیرینه مسکن می کند

کس گرفتار چنین بختی مباد

که جهانی خصم جانی من است

یار نیکوطینت غمخوار من

این همه در وی نبودی شور و شر

یک زمانت نیست با بخت آشتی ؟

در زمانه کاش نقش تو نبود

تو چه ها جویی درین دوران زیست ؟

باز داری قصد درد اندوختن ؟

خلق را زین حال خود حیران کنی

این همه خواهان درد و ماجرا

که تویی نیز از شمار زندگان

دائما نالیدن و بیچارگی

حاصل عمر است شادی و خوشی

اندکی آسوده شو ، بخرام شاد

چند ! چند آخر مصیبت بردنا

با چنین اوصاف و حالی که تو راست

ای ملامت گو بیا وقت است ، وقت

گرد ایید و تماشایش کنید

او خرد گم کرده است و بی قرار

رفت بیرون مصلحت از دست او

او نداند رسم چه ، آداب چیست

او نداند چیست این اوضاع شوم

او نداند هیچ وضع گفت و گو

ای بسا کس را که حاجت شد روا

ای بسا بیچاره را کاندوه و درد

جز من شوریده را که چاره نیست

عاشقم من ، عاشقم من ، عاشقم

راست گویند این که : من دیوانه ام

زان که بر ضد جهان گویم سخن

بلکه از دیوانگان هم بدترم

هر چه در عالم نظر می افکنم

جنبش دریا ، خروش آب ها

ریزش باران ، سکوت دره ها

ناله ی جغدان و تاریکی کوه

بانگ مرغان و صدای بالشان

گوییا هستند با من در سخن

گوییا هر یک مرا زخمی زنند

من ندانم چیست در عالم نهان

آخر این عالم همان ویرانه است

پس چرا آرد شما را خرمی

آه! عالم ، آتشم هر دم زنی

من چه کردم با تو آخر ، ای پلید

چشم ، آخر چند در او بنگری

تیره شو ، ای چشم ، یا آسوده باش

لیک ، ای عشق ، این همه از کار توست

زندگی با تو سراسر ذلت است

هر چه هست از غم بهم آمیخته است

درد عالم در سرم پنهان بود

نیست درد من ز نوع درد عام

جان من فرسود از این اوهام فرد

ای بسا شب ها کنار کوهسار

سوخته در عشق بی سامان خود

آخر از من ، جان چه می خواهی ؟ برو

عشق را در خانه ات پرورده ای

قدرتش دادی و بینایی و زور

گه ز خانه خواهدت بیرون کند

گه تو را حیران کند در کار خویش

هر زمان رنگی بجوید ماجرا

ذلت تو یکسره از کار اوست

گر نگویی ترک این بد کیش را

چون که دشمن گشت در خانه قوی

بایدت فانی شدن در دست خویش

نیستم شایسته ی یاری تو

رو به جایی کت به دنیایی خزند

چه شود گر تو رها سازی مرا

کاش جان را عقل بود و هوش بود

او شده چون سلسله بر گردنم

چند باید باشم اندر سلسله

من ز مرگ و زندگی ام بی نصیب

سوختم تا عشق پر سوز و فتن

سوختم تا دیده ی من باز کرد

سوختم من ، سوختم من ، سوختم

کی ز جمعیت گریزان می شدم

کی همیشه با خسانم جنگ بود

کی ز خصم حق مرا بودی زیان

آفت جان من آخر عشق شد

هر چه کرد این عشق آتشپاره کرد

ای دریغا روزگار کودکی

فکر ساده ، درک کم ، اندوه کم

ای خوشا آن روزگاران ، ای خوشا

گم شد آن ایام ، بگذشت آن زمان

بگذرد آب روان جویبار

گریه ی بیچاره ی شوریده حال

بگذرد ایام عشق و اشتیاق

شادمانی ها ، خوشی ها غنی

بگذرد درد گدایان ز احتیاج

این چنین هرشادی و غم بگذرد

خواه آسان بگذرانم ، خواه سخت

حال ، بین مردگان و زندگان

قصه ی رنگ پریده آتشی ست

زینهار از خواندن این قصه ها

بیم آرید و بیندیشید ، هان

پند گیرید از من و از حال من

بعد من آرید حال من به یاد