بسی رفتم پس آز اندر این پیروزه گون پشکم

فرو بارید مروارید گرد این سیه دیبا

به مروارید و دیبا شاد باشد هر کسی جز من

بگریم من بر این نرگس که بر عارض پدید آمد

درخت مردمی را نیست اسپرغم به جز پیری

ز بر خمد درخت، آری، ولیکن بر درخت تو

به چشم دل ببین بستان یزدان را گشن گشته

گرفته بر یکی خنجر یکی مرهم یکی نشتر

یکی چون مرغ پرنده ولیک پرش اندیشه

یکی را سر همی ساید ز فر و فخر بر کیوان

یکی را بیخ فضل و، برگ علم و، بار او رحمت

یکی را روی کفر و، دست جور و، پای او تهمت

یکی چون آب زیر که به قول خوش فریبنده

یکی گوید شریفم من عرابی گوهر و نسبت

شرف در علم و فضل است ای پسر، عالم شو و فاضل

نه چون موسی بود هر کس که عمرانش پدر باشد

ز راه شخص ماننده است نادان مرد با دانا

به پیغمبر عرب یکسر مشرف گشت بر مردم

اگر فضل رسول از رکن و زمزم جمله برخیزد

اگر دانش بیلفنجی به فضل تو شرف یابد

چو چشم از نور و ماه از خور به دانش گشت دل زیبا

شریعت کان دانش گشت و فرقان چشمهٔ حکمت

مکان علم فرقان است و جان جان تو علم است

اگر با سر شبان خلق صحبت کرد خواهی تو

سخن با سر شبان جز سخته و پخته مگو از بن

سخن چون تار توزی خوب و باریک و لطیف آور

پدید آرد سخن در خلق عالم بیشی و کمی

تو را بر بام زاری زود خواهد کرد نوحه گر

سوی رود و سرود آسان دوی لیکنت مزدوران

سبک باشی به رقص اندر، چو بانگ مذنان آید

ستمگاری و اندر جان خود تخم ستم کاری

تو را فردا ندارد سود آب روی دنیائی

تو را غم کم نیاید تا به دین دنیا همی جوئی

تو را دیوی است اندر طبع رستم خو ستم پیشه

در این پیروزه گون طارم مجوی آرام و آسایش

اگر حکمت به دست آری به آسانی روی زین جا

نیاید با تو زین طارم برون جز طاعت و حکمت

ز بهر آنچه کاید با تو گر غمگین بوی شاید

ز بهر چیز بی حاصل نرنجی به بود، زیرا

گشاده ستی به کوشش دست، بر بسته دهان و دل

نباید نرم کردن گردن از بهر درم کس را

گهر یابد به شعر حجت اندر طبع خواننده