مرد را خوار چه دارد؟ تن خوش خوارش

هر که او انده و تیمار تو را کوشد

تن همان خاک گران سیه است ار چند

تن تو خادم این جان گرانمایه است

گر نخواهی که تو را خوار و زبون گیرد

تن درخت است و خرد بار و، دروغ و مکر

خار و خس بفگن از این شهره درخت ایرا

یار خرماست یکی خار، بتر یاری

یار بد خار توست، ای پسر، از یارت

یار چون خار تو را زود بیازارد

هر که با اوت همی صحبت رای آید

سیرت خوب طلب باید کرد از مرد

صورت خوب بسی باشد بی حاصل

گرچه خرما بن سبز است، درخت سبز

هرکه بی سیرت خوب است و نکو صورت

بد کنش را به سخن دست مده بر بد

سر پیکان نشود در سپر و جوشن

صحبت نادان مگزین که تبه دارد

میوه چون اندک باشد به درختی بر

ره و هنجار ستمگار همه زشت است

هرکه او بر ره کفتار رود، بی شک

مرد را چون نبود جز که جفا، پیشه

مار مردم نیت بد بود اندر دل

هر که را قولش با فعل نباشد راست

سیر گرداندت از گفتن بی معنی

هم از آن کیسه دهش نقد که او دادت

زرق پیش آر چو رزاق شود با تو

گر همی خفته گمانیت برد خفته است

سخن از مردم دین دار شنو، وان را

زنگ دارد دل بد دین، من ازان ترسم،

نه مکان است سخن را سر بی مغزش

نیست آمیخته با آب هنر خاکش

نبری رنج برو بهتر، چون رنجه است

خویشتن رنجه مکن نیز چو می دانی

چه شوی غره به راهش چو همی بینی

رنجه و افگار شوی زو که چو خار است او

به حذر باش، نباید که چو می کوشی

نیک بنگر که کجا می بردت گیتی

از تو هموار همی دزدد عمرت را

پارش امسال فسانه است به پیش ما

نیست دشوار جهان بدتر از آسانش

زو مبین نیک و بد و زشت و نکو هرگز

چون همی بر من زنهار خورد دنیا

هر که را چرخ ستمگار برد بر گاه

تا به پیکار بود، صلح طمع می دار

چاره کن، خوش خوش ازو دست بکش، زیرا

این جهان پیرزنی سخت فریبنده است

پیش ازان کز تو ببرد تو طلاقش ده

سخن حجت مرغی است که بر دانا

گر به پند اندر رغبت کنی، ای خواجه،