شعرگرام - پایگاه شعر و ادب پارسی
درین همسایه ۱
مهدی اخوان ثالث
مهدی اخوان ثالث( در حیاط کوچک پاییز، در زندان )
318

درین همسایه ۱

شب، امشب نیز
- شب افسردهٔ زندان
شب ِ طولانی پاییز -
چو شب های دگر دم کرده و غمگین
بر آماسیده و ماسیده بر هر چیز
همه خوابیده اند، آسوده و بی غم
و من خوابم نمی آید
نمی گیرد دلم آرام
درین تاریک بی روزن
مگر پیغام دارد با شما، پیغام
شما را این نه دشنام است، نه نفرین
همین می پرسم امشب از شمایی خوابتان چون سنگ ها سنگین
چگونه می توان خوابید، با این ضجهٔ دیوار با دیوار؟
الا یا سنگ های خارهای کر، با گریبان های زنّار ِ فرنگ آذین؟
نمی دانم شما دانید این، یا نی؟
درین همسایه جغدی هست و ویرانی
- چه ویرانی! کهن تر یادگار از دورتر اعصار -
که می آید از او هر شب، صداهای پریشانی
-"... جوانمردا! جوانمردا!
چنین بی اعتنا مگذر
ترا با آذر ِ پاک اهورایی دهم سوگند
بدین خواری مبین خاکستر ِ سردم
هنوزم آتشی در ژرفنای ِ ژرف ِ دل باقی ست
اگرچه اینک سراپا سردی و ویرانی و دردم
جوانمردا! بیا بنگر، بیا بنگر
به آیین ِ جوانمردان، وگرنه همچو همدردان
گریبان پاره کن، یا چاره کن درد ِ مرا دیگر
بدین سردی مرا با خویشتن مگذار
ز پای افتاده ام، دستم نمی گیرند
دریغا! حسرتا! دردا!
جوانمردا! جوانمردا ...."
مدان این جغد، نالان ورد می گیرد
بسی با ناشناسی که خطابش رو به سوی اوست
چنین می گوید و می گرید و آرام نپذیرد
و گر لختی سکوتش هست، پنداری
چُگور سالخورده اندُهان را گوش می مالد
که راه ِ نوحه را دیگر کند، آنگاه
به نجوایی، همه دلتنگی و اندوه، می نالد:
"... زمین پر غم، هوا پر غم
غم است و غم همه عالم
به سر هر دم رو می ریزد دم از سالیان آوار
غم ِ عالم برای یک دل ِ تنها
به تو سوگند بسیار استی غم، راستی بسیار ...."
الا یا سنگ های خارهای کر، با گریبان های زُنّاری
به تنگ آمد دلم - بیچاره - از آن ورد و این تکرار
نمی دانم شما آیا نمی دانید؟
درین همسایه جغدی هست، و ویرانی
- درخشان از میان تیرگی هایش دو چشم ِ هول وحشتناک -
که می گویند روزی، روزگاری خانه ای بوده ست، یا باغی
ولی امروز
( به باز آوردهٔ چوپان ِ بد ماند )
چنان چون گوسفندی، که اش دَرَد گرگی،
از او مانده همین داغی .
دلم می سوزد و کاری ز دستم بر نمی آید
الا یا سنگ های ِ خاره کر، با گریبان های زناری
نمی دانم کدامین چاره باید کرد؟
نمی دانم که چون من یا شما آیا
گریبان پاره باید کرد، یا دل را ز سنگ خاره باید کرد؟