که در دیار کرم نیست زادمی دیّار

گشادگیّ رخ آفتاب خنجر بار

خراب گردد بنیان مردم هشیار

که گرده ییست بر این خوان و اند لقمه شمار

که از فراخ روی تنگت آورد مضمار

وگر چه خوش رو باشد عنان بدو مسپار

چنانکه از تو نماند نشان به هیچ دیار

فزون ترست بر تبت مقامش از اغیار

گرفت جای بر از شش کواکب سیّار

بیک درست چنین تیز میکند بازار

درست مغر بیش را چگونگی عیار

که هست هر نفست اژدهای عمر او بار

چه ره زنند ترا در مکامن اطوار

چگونه قافلۀ هستی اوفتد بکنار

که گشت محرور از تفّ سینۀ احرار

که هم سپهر بر ابنای دهر گرید زار

قلم زنی چو عطارد بهر مهی یکبار

عزیز مصر مروّت چو خاک ره شد خوار

دروکشیده ز غم پوستی بان انار

چو شادیی بود، آن روز غم برند بکار

بدست مهر زند تیغهای عمر شکار

ز تاب آتش قهرش کرا بود زنهار؟

که هست دولت او داعی صغار و کبار

نواله خوار نوالش جهان بی بن و بار

از آن سبب که شد از رشک لطف او بیمار

بشکل سنجق درسر، چو خواجگان دستار

که صامتست ز زنهار خواستن دینار

بگام عدل محیط زمانه چون پرگار

بگرد مسند تو چرخ دایره کردار

نهاد نور سعا دت بزقّه در منقار

چو کرد چهره ز خون جگر بنقش و نگار

ز کوه حزم تو آمد صدای آن گفتار

سپهر تا که کند روز مقدم تو نثار

همین اثر کند آری همیشه حسن جوار

تو فرد باشی و اعدای تو هزار هزار

چو مهر یک تنه روی آورد سوی پیکار

قطار هفتۀ ایّام بگسلند مهار

که نیست بر تو ازین جنس کارها دشوار

که کرد زردۀ خورشید زیر ران رهوار

که شاخ خاطرم آن جنس میوه نارد بار

سه مهره را بمششدر ز نقش هفت وچهار

نبود قدرت او پای بند دست افزار

چو شد نوشته ز دیوان امر او احضار

هزار سال کند درس صنع او تکرار

ز سّر حکمت رمزی کنندش استفسار

چو شد اساس فلک را عنایتش معمار

بسعی ابر بهار آتشی جهد ز خیار

ز چند قطرۀ خون کرد جونۀ عطّار

سپرد حقّۀ تریاک را بمهره مار

سوادیان بصر را روانه شد انظار

باعتدال طبیعت سپرد آن معیار

طلایۀ کرمش بالشی والابکار

همیشه جندرۀ جامه های لیل و نهار

ز زرد رقعۀ خورشید و ماه دوخت غیار

در آن دیار که! نگیخت خشم او اعصار

فرو برد که شکسته نگرددش ناهار

براستی و درستی ترازوی دینار

بخالق ظلمات و بفالق انوار

بر آب نطفه کند نقش جانور دیدار

عشور نرگس و گل بر صحایف گلزار

برشته یی که از آن بافت حلّۀ زنگار

بفّر نطق کزو یافت آدمی مقدار

ندیده چهرۀ شان از دریچۀ پندار

که در سرادق ایشان ملک نیابد بار

میان خلق کند حکم واحد قهّار

علاقه های نفوس از جهان اهل و تبار

سپید مهرۀ خورشید را سیاه شعار

ز هفت بختی سر در هوا کشیده شکار

که منقطع شود آنجا قوافل اعمار

بنور باصرۀ عقل، احمد مختار

بلطف آیت کبری بکشف آن اسرار

سه روز داد بیک تار عنکبوت حصار

بدرّۀ عمر و تیغ حیدر کرّار

باهل صفّه و جمع مهاجر و انصار

ز حمزه بود و جناحش ز جعفر طیّار

بشکل حلقه که در دست عصمتست سوار

بهر دو از وسخ و زر جامۀ اخیار

ببطن مکّه و ناف زمین و معدۀ غار

که کرده اندش بر چارپای جسم سوار

گماشتست بر اطراف بهر گیر و بدار

همی ز نور نظر راند، از سرشک! درار

بحاجبیّ دو ابرو و منهیی گفتار

بآب روی زبان و وجاهت رخسار

بخون لعل فرو رفت تا کمر کهسار

قران آتش و آبست در دل احجار

که پشتوارۀ هستی بر او گرفت قرار

بپای داری قطب و سبک سریّ مدار

به چرخ نادره زای و جهان مردشکار

به تیغ مهر و عمود صباح و قوس نهار

بهفت مهرۀ زرّین و حقّۀ دوّار

بباد پایی اعمار و جنبش ادوار

بشام قرص ربای و بچرخ خوانسالار

بکوکب سپر چرخ و جوشن شب تار

به صبح نیزه زن و افتاب تیغ گزار

بمهر زیور بخش و بماه چهره نگار

بروزگار دو روی و جهان سفله نجار

بجامه خانه که شب را بدوست استظهار

بتیغ صبح که بودست سیم کش هموار

بروزگار معاند که او کشد همه یار

به تشت داری بدر و بمهر مشعله دار

بصبح صیقلی و اسمان آینه دار

به بخل شام که آمد سیاه کاسه چو قار

بسردی دم باد و به پشت گرمی نار

بروزبانی خورشید و چرخ مردم خوار

ببار نامه که در سر گرفته اند اشجار

ببرق اتشبار و بابر آب افشار

به تیغ کوه که از نم برآورد زنگار

ببانگ و نالۀ تندر ز احتقان بخار

به تفّ سینۀ نار و کف دهان بحار

به ماه وسمه کشیده، بروز ساده عذار

بخار سوز زمستان و نخلبند بهار

که زیر سبزۀ گردون همی کنند اسفار

باجتهاد بزرگان، بطاعت ابرار

بآب دیدۀ شمع و تن ضعیف نزار

که باشد از سپر هفت آسمانش گذار

بآب دیدۀ بیچارگان ز جان فگار

بازدواج عقول و نتایج افکار

بپیروی طمع در مناحج اوطار

بوهم شعبده باز و بعقل شیرین کار

بخوشدلیّ تمنّی ، بهمدمی یسار

بنور عین تواضع ، بحلم قاف و قار

بعقل راست نهاد و خیال کپ رفتار

بحلم آتش خوار و بشرم کم ازار

با من عافیت اندوز و فتنۀ عیّار

بیاس گوشه نشین و بصبر غصّه گسار

به حلم خصم فریب و بلطف کارگزار

بخود نمایی فخر و فکندگّی عوار

بکامکاری مال و بدوستاری یار

بهجر دشمن روی و بوصل خوش دیدار

باندهی که ز جرم زمین کند بن و بار

بغفلت متّنعم ، بجهل دولت یار

بمسطر قد سرو و جداول انهار

نه همچو نرگس رعناّ میان خواب و خمار

به حقّه یی که از آن رنگ میبرد گلنار

بلطف خندۀ گلبرگ و هول شوکت خار

بسوز نالۀ قمری ّ برقّت اسحار

بتیغ هندی کز آتشش نیاید عار

در اندرون صدف بر کنار دریا بار

روان شیرین بر دیگران کند ایثار

ز اوج کاهکشان تا بکاه در دیوار

ببندگیّ وقار تو ای بلند آثار

بنعمت تو که بی انتهاست همچو شمار

ببذل تو که فزون است جودش از بسیار

ببند گیسو در بافت گوهر شهوار

بدشمن تو که پیرایه ایست بر تن دار

بخفت فتنه و برخاست دولت بیدار

بخامه ات که بسر می رود بهندو بار

ز کاروان حوادث بر استانش غبار

برآورد ز سر توسن زمانه دمار

در فنا را یکباره بر زند مسمار

نبوده است مراین بنده را شعار و دثار

چو خیمه ام که میان بسته ام بده زنّار

همین توقّع دارم ز عالم غدّار

همیشه محترق و راجع از غم و تیمار

بخود فروشده باشم ز فکر چون طومار

رها نمی کند این روزگار ناهموار

چو حق شناس تویی کم بود پذیرفتار؟

شد از شماتت اعدا، چو اب نوش گوار

مرا بپرور وانگه، هزار و یک انگار

تو نیز اگر بتوان کرد همّتی بگمار

چه باشد ار بکند بهر ما یکی پیکار

برون ز سلک قبولست مهرۀ اعذار

که از تکلّف این بار عاجزم نهمار

که این چنین نگزارند حقّ خدمتکار

که قسم من همه خار آمدست از گلزار

که شخص من ز غم آسیمه گشت و سینه فگار

که ای نگار نکو عهد و ای مه دلدار

برون خرام و بیا تا شویم باده گسار

چو دیگری بدلم کرده یی مرا بگذار

شدم بنزدش و گفتم که ای مه غدّار

بعرصه یی که درو بال برکشیده خیار

بلطف ساق سمن گون خواجه بوتیمار

خمار کرده و جامه بخانۀ خمار

باعتقاد سگ زرد در خر مردار

بحرمت سگ خوش خوی و روبه طرّار

همی روند ببوی گزر سوی برخوار

بدان سرین سمن کون فرو کشد شلوار

بدرّد از سر شنگی ... چون گلنار

به پخته کاری یخنی و خوردی خوش خوار

بجام خشک دهان آن زمان که شد بیکار

براستی عمود و درستی طیّار

به بند و ریشۀ دستار مردم بلغار

بدانه دانۀ خصل و بگونه گونه قمار

بجویبار میان ران و ناودان زهار

بزرد فامی زرنیخ و دل سیاهی قار

کلاه گوشۀ ... م بمنّت اغیار

ببیوفایی درس و به محنت تکرار

جواب نکتۀ : لا عقل لک، بانت حمار

حرام دارم بر خویش صحبت و گفتار

که راست خانه ترست از زبانۀ طیّار

وگرنه هستم از انعام شاملت بیزار

که بوده است به تحقیق موجب ...ار

که مادحی را دارد بشرط خود تیمار

ز تنگ دستی سوگند میخورم ناچار

بحضرت تو تحدّی بشیوۀ اشعار

بشاعری و نکردی خرد برین انکار

عجب نباشد اگر می کنم هنر اظهار

زبان ناطقه دادی ببندگیش اقرار

میان نوزده و بیست می کنم رفتار

بدین قصیدۀ غرّا کنند استغفار

اگر کسی به ازین گفت، گو بپیش من آر

تویی محکّ و دگر ناقدان اولوالابصار

تو در کنار رهی نه سزای این گفتار

وگر نکوست ، زبنده سر وز تو دستار

بصحن باغ زرافشان بود ز دست چنار

ز عمر و ملک و جوانی و جاه برخوردار