153
قصیدهٔ شمارهٔ ۸۶ - د ر مدح حسین خان صاحب اختیار فرماید
بهار آمدکه ازگلبن همی بانگ هزار آید
به هر ساعت خروش مرغ زار از مرغزار آید
تو گویی ارغنون بستند بر هر شاخ و هر برگی
ز بس بانگ تذرو و صلصل و دراج و سار آید
بجو شد مغز جان چون بوی گل از گلستان خیزد
بپرد مرغ دل چون بانگ مرغ از شاخسار آید
خروش عندلیب و صوت سار و ناله ی قمری
گهی ازگل گهی از سروبن گه از چنار آید
تو گویی ساحت بستان بهشت عدن را ماند
ز بس غلمان و حور آنجا قطار اندر قطار آید
یکی گیرد به کف لاله که ترکیب قدح دارد
یکی برگل کند تحسین کزو بوی نگار آ ید
کی با دلبر ساده به طرف بوستان گردد
یکی با ساغر باده به طرف جویبار آید
یکی بیند چمن را بی تأمل مرحبا گوید
یکی بوید سمن را مات صنع کردگار آید
یکی بر لاله پاکوبد که هی هی رنگ می دارد
یکی از گل به وجد آید که بخ بخ بوی یار آید
یکی بر سبزه می غلطد یکی بر لاله می رقصد
یکی گاهی رود از هش یکی گه هوشیار آید
ز هر سوتی نواش، ارغنون و چگ و نی آید
ز هرکویی صدای بربط و طنبور و تار آید
کی آنجا نوازد نی یکی آنجاگسارد می
صدای های و هوی و هی ز هر سو صدهزار آید
به هر جا جشنی و جوشی به هر گامی قدح نوشی
نماند غالبا هوشی چو فصل نوبهار آید
مگر در سنبلستان ماه من ژولیده گیسو را
که از سنبل به مغزم بوی جان بی اختیار آید
الا یا ساقیا می ده به جان من پیاپی ده
دمادم هی خور و هی ده که می ترسم خمار آید
سیه شد از ریا روزم بده آب ریا سوزم
به جانت گر دوصد خرمن ریا یک جو به کار آید
نمی دانی کنار سبزه چون لذت دهد باده
خصوص آن دم که از گلزار باد مشکبار آید
به حق باده خوارانی که می نوشد با خوبان
که بی خوبان به کامم آب کوثر ناگوار آید
شراب تلخ می خواهم به شیرینی که از شورش
خرد دیوانه گردد کوه و صحرا بی قرار آید
دلم بر دشت شوخی شاهدی شنگی که همچو او
نه ماهی از ختن خیزد نه ترکی از حصار آید
چو باد آن زلف تاریکش به رخسارش بشوراند
پی تاراج چین گویی سپاه زنگبار آید
دمی کز هم گشایم حلقهای زلف مشکینش
به مغزم کاروان در کاروان مشک تتار آید
به جان اوکه هرگه کاکل وگیسوی او بینم
جهان گویی به چشم من پر از افعیّ و مار آید
چو بو سم لعل شیرینش لبم هندوستان گردد
چو بینم روی رنگینش دو چشمم قندهار آید
نظر از بوستان بندم اگر او چهره بگشاید
کنار از دوستان گیرم گرم او درکنار آید
کنار خویش را پر عقرب جراره می بینم
دمی کاندر کنارم با دو زلف تا بدار آید
نگاهم چون همی غلطد ز روی او به موی او
به چشمم عالم هستی پر از دود و شرار آید
و خط و زلف و مژه و ابرو وگیسویش
جهان تاریک در چشمم چو یک مشت غبار آید
چه رمزست این نمید انم که چون زلف و رخش بینم
به چشمم هر دوگیتی گاه روشن گاه تار آید
رخش اهواز را ماند کزو کژدم همی خیزد
دمی کان زلف پر چینش به روی آبدار آید
کشد موی میانش روز و شب کوه گران گویی
مرا ماند که با این لاغری بس بردبار آید
لب قاآنی از وصف لبش بنگاله را ماند
کزو هردم نبات و قند و شکر باربار آید
الا یا سرو سیمینا ببین آن باده و مینا
که گویی از کُهِ سینا تجلی آشکار آید
مرا گویی که تحسین کن چو سرتاپای من بینی
تو سر تا پای تحسینی تو را تحسین چه کار آید
بجو شد مغز من هرگه که گویی فخر خوبانم
تو خلاق نکویانی ترا زین فخر عار آید
گلت خوانم مهت دانم نه هیچت وصف نتوانم
که حیرانم نمی دانم چه وصفت سازگار آید
تو چون در خانه آیی خانه رشک بوستان گردد
اگر فصل خزان در بوستان آیی بهار آید
غریبی کز تو برگردد به شهر خویش می نالد
که پندارد به غربت از بر خویش و تبار آید
چرا باید کشیدن منت نقاش و صورتگر
تو در هر خانه کآیی خانه پر نقش ا و نگار آید
نگارا صبح نوروزست و روز بوسه ات امروز
که در اسلام این سنت به هر عیدی شعار آید
به یادت هست در مستی دو مه زین پیش می گفتم
که چون نوروز آید نوبت بوس وکنار آید
تو شکر خنده می کردی و نیک آهسته می گفتی
بود نوروز من روزی که صاحب اختیار آید
حسین خان میر ملک جم که چون در بزم بنشیند
نصیب اهل گیتی از یمین او یسار آید
به گاه کینه گر تنها نشیند از بر توسن
بد اندیشش چنان داند که یک دنیا سوار آید
به گاه خشم مژگانهای او در چشم بدخواهان
چو تیر تهمتن در دیدهٔ اسفندیار آید
چو از دست زرافشانش نگارد خامه ام وصفی
ورق اندر در و دیوان شعرم زرنگار آید
حکیمی گفته هر کس خون خورد لاغر شود اکنون
یقینم شد که شمشیرش ز خون خو ردن نزار آید
به روز رزم او در گوش اهل مشرق و مغرب
به هر جانب که رو آرند بانگ زینهار آید
ز شوق آنکه بر مردم کف رادش ببخشاید
زر از کان سیم از معدن دُر از قعر بحار آید
به روز واقعه زالماس تیغش بسکه خون جوشد
توگویی پهنهٔ گیتی همه یاقوت زار آید
محاسب گفت روزی بشمرم جودش ولی ترسم
ز خجلت برنیارد سر اگر روز شمار آید
گه کین با کف زربخش چون بر رخش بنشیند
بدان ماند که ابری بر فراز کوهسار آید
حصاری نیست ملک آفرینش را مگر حزمش
چه غم جیش فا راکاندران محکم حصار آید
فلک قد را ملک صد را بهار آید به هر سالی
به بوی آنکه از خلقت به گیتی یادگار آید
به عیدت تهنیت گویند ومن گویم توخود عیدی
به عیدت تهنیت هر کاو نماید شرمسار آید
مرا نوروز بد روزی که دیدم چهر فیروزت
دگر نوروزها در پیش من بی اعتبار آید
الا تا نسبت صد را اگر با چارصد سنجی
چنان چون نسبت ده با چهل یک با چهار آید
حساب دولتت افزون از آن کاندر حساب افتد
شمار مدتت بیرون ازان کاندر شمار آید
تو پنداری دهانت بحر عمانست قاآنی
که از وی رشته اندر رشته در شاهوار آید