بیامد یکی مرد مزدک بنام

گرانمایه مردی و دانش فروش

به نزد جهاندار دستور گشت

ز خشکی خورش تنگ شد در جهان

ز روی هوا ابر شد ناپدید

مهان جهان بر در کیقباد

بدیشان چنین گفت مزدک که شاه

دوان اندر آمد بر شهریار

به گیتی سخن پرسم از تو یکی

قباد سراینده گفتش بگوی

بدو گفت آنکس که مارش گزید

یکی دیگری را بود پای زهر

سزای چنین مردگویی که چیست

چنین داد پاسخ ورا شهریار

به خون گزیده ببایدش کشت

چو بشنید برخاست از پیش شاه

بدیشان چنین گفت کز شهریار

بباشید تا بامداد پگاه

برفتند و شبگیر باز آمدند

چو مزدک ز در آن گره را بدید

چنین گفت کای شاه پیروزبخت

سخن گفتم و پاسخش دادییم

گر ای دون که دستور باشد کنون

بدو گفت برگوی و لب را مبند

چنین گفت کای نامور شهریار

خورش بازگیرند زو تا بمرد

مکافات آنکس که نان داشت او

چه باشد بگوید مرا پادشا

چنین داد پاسخ که میکن بنش

چو بشنید مزدک زمین بوس داد

بدرگاه او شد به انبوه گفت

دهدی آن بتاراج در کوی و شهر

دویدند هرکس که بد گرسنه

چه انبار شهری چه آن قباد

چو دیدند رفتند کارآگهان

که تاراج کردند انبار شاه

قباد آن سخن گوی را پیش خواند

چنین داد پاسخ کانوشه بدی

سخن هرچ بشنیدم از شهریار

به شاه جهان گفتم از مار و زهر

بدین بنده پاسخ چنین داد شاه

اگر خون این مرد تریاک دار

چو شد گرسنه نان بود پای زهر

اگر دادگر باشی ای شهریار

شکم گرسنه چند مردم بمرد

ز گفتار او تنگ دل شد قباد

وزان پس بپرسید و پاسخ شنید

ز چیزی که گفتند پیغمبران

به گفتار مزدک همه کژ گشت

برو انجمن شد فروان سپاه

همی گفت هر کو توانگر بود

نباید که باشد کسی برفزود

جهان راست باید که باشد به چیز

زن و خانه و چیز بخشیدنیست

من این را کنم راست با دین پاک

هران کس که او جز برین دین بود

ببد هرک درویش با او یکی

ازین بستدی چیز و دادی بدان

چو بشنید در دین او شد قباد

ورا شاه بنشاند بر دست راست

بر او شد آنکس که درویش بود

به گرد جهان تازه شد دین او

توانگر همی سر ز تنگی نگاشت

چنان بد که یک روز مزدک پگاه

چنین گفت کز دین پرستان ما

فراوان ز گیتی سران بردرند

ز مزدک شنید این سخنها قباد

چنین گفت مزدک به پرمایه شاه

همان نگنجند در پیش شاه

بفرمود تا تخت بیرون برند

به دشت آمد از مزدکی صدهزار

چنین گفت مزدک به شاه زمین

چنان دان که کسری نه بر دین ماست

یکی خط دستش بباید ستد

به پیچاند از راستی پنج چیز

کجا رشک و کینست و خشم و نیاز

تو چون چیره باشی برین پنج دیو

ازین پنج ما را زن و خواستست

زن و خواسته باشد اندر میان

کزین دو بود رشک و آز و نیاز

همی دیو پیچد سر بخردان

چو این گفته شد دست کسری گرفت

ازو نامور دست بستد بخشم

به مزدک چنین گفت خندان قباد

چنین گفت مزدک که این راه راست

همانگه ز کسری بپرسید شاه

بدو گفت کسری چو یابم زمان

چو پیدا شود کژی و کاستی

بدو گفت مزدک زمان چندروز

ورا گفت کسری زمان پنج ماه

برین برنهادند و گشتند باز

فرستاد کسری به هر جای کس

کس آمد سوی خره اردشیر

ز اصطخر مهرآذر پارسی

نشستند دانش پژوهان به هم

به کسری سپردند یکسر سخن

چو بشنید کسری به نزد قباد

که اکنون فراز آمد آن روزگار

گر ای دون که او را بود راستی

پذیرم من آن پاک دین ورا

چو راه فریدون شود نادرست

سخن گفتن مزدک آید به جای

ور ای دون که او کژ گوید همی

بمن ده ورا و آنک در دین اوست

گوا کرد زرمهر و خرداد را

وزان جایگه شد بایوان خویش

به شبگیر چون شید بنمود تاج

همی راند فرزند شاه جهان

به آیین به ایوان شاه آمدند

دلارای مزدک سوی کیقباد

چنین گفت کسری به پیش گروه

یکی دین نو ساختی پرزیان

چه داند پسر کش که باشد پدر

چو مردم سراسر بود در جهان

که باشد که جوید در کهتری

کسی کو مرد جای و چیزش کراست

جهان زین سخن پاک ویران شود

همه کدخدایند و مزدور کیست

ز دین آوران این سخن کس نگفت

همه مردمان را به دوزخ بری

چو بشنید گفتار موبد قباد

گرانمایه کسری ورا یار گشت

پرآواز گشت انجمن سر به سر

همی دارد او دین یزدان تباه

ازان دین جهاندار بیزار شد

به کسری سپردش همانگاه شاه

بدو گفت هر کو برین دین اوست

بدان راه بد نامور صدهزار

که با این سران هرچ خواهی بکن

به درگاه کسری یکی باغ بود

همی گرد بر گرد او کنده کرد

بکشتندشان هم بسان درخت

به مزدک چنین گفت کسری که رو

درختان ببین آنک هر کس ندید

بشد مزدک از باغ و بگشاد در

همانگه که دید از تنش رفت هوش

یکی دار فرمود کسری بلند

نگون بخت را زنده بردار کرد

ازان پس بکشتش بباران تیر

بزرگان شدند ایمن از خواسته

همی بود با شرم چندی قباد

به درویش بخشید بسیار چیز

ز کسری چنان شاد شد شهریار

ازان پس همه رای با او زدی

ز شاهیش چون سال شد بر چهل

یکی نامه بنوشت پس بر حریر

نخست آفرین کرد بر دادگر

بباشد همه بی گمان هرچ گفت

سر پادشاهیش را کس ندید

هر آنکس که بینید خط قباد

به کسری سپردم سزاوار تخت

که یزدان ازین پور خشنود باد

ز گفتار او هیچ مپراگنید

بران نامه بر مهر زرین نهاد

به هشتاد شد سالیان قباد

بمرد و جهان مردری ماند از اوی

تنش را بدیبا بیاراستند

یکی دخمه کردند شاهنشهی

نهادند بر تخت زر شاه را

چو موبد بپردخت از سوگ شاه

بران انجمن نامه برخواندند

چو کسری نشست از بر گاه نو

به شاهی برو آفرین خواندند

ورا نام کردند نوشین روان

به سر شد کنون داستان قباد

همش داد بود و همش رای و نام

الا ای دلارای سرو بلند

بدان شادمانی و آن فر و زیب

چنین گفت پرسنده را سروبن

چنین سست گشتم ز نیروی شست

دم اژدها دارد و چنگ شیر

هم آواز رعدست و هم زور کرگ

ز سرو دلارای چنبر کند

گل ارغوان را کند زعفران

شود بسته بی بند پای نوند

مرا در خوشاب سستی گرفت

خروشان شد آن نرگسان دژم

دل شاد و بی غم پر از درد گشت

بدانگه که مردم شود سیر شیر

چل و هشت بد عهد نوشین روان