جهان چند ازو شاد و چندی دژم

یکی نامه از شاه وز گیو نیو

سر تخمهٔ نامور کیقباد

خردمند و بینادل و دوستدار

بگفت آنچ بشنید از بیش و کم

بر نیو گودرز کشوادگان

که بادی نجست از بر او دژم

فرستاده ای چست بگرفت راه

بجستند برسان آتش ز جای

نخستین بیامد بر پهلوان

جهان پهلوان نامه بر سر نهاد

همی کرد نفرین بر افراسیاب

ز یال هیونان بپالود خوی

ز شادی خروش آمد از بارگاه

جهانجوی کیخسرو آمد ز راه

بران نامهٔ گیو گوهر فشاند

بهر جای رامشگران خواستند

برفتند یکسر سوی اصفهان

همه دیبهٔ خسروانی فگند

بدو اندرون چند گونه گهر

یکی طوق پر گوهر شاهوار

چنان چون بباید سزاوار شاه

بیاراست میدان و جای نشست

پذیره شدن را بیاراستند

پذیره شدندش به آیین خویش

همان گیو را دید با او به راه

پیاده شدند آن سواران نیو

ز درد سیاوش بسی یاد کرد

چنین گفت کای شهریار زمین

روان سیاوش پر از نور باد

که دیدار تو رهنمای منست

بدین گونه از دل نخندیدمی

یکایک نهادند بر خاک روی

فروزنده شد بخت گردن فراز

که بیرون کشیدی سپهر از نهفت

گه چاره مرد درنگی توی

همه شاد و روشن روان آمدند

بیاراسته بزمگاه و نشست

همه شاددل برگرفتند راه

جهان گشت پر بوی و رنگ و نگار

در و بام و دیوار پرخواسته

گلاب و می و مشک با زعفران

درم با شکر ریخته زیر پی

سرشکش ز مژگان به رخ بر چکید

بمالید بر چشم او چشم و روی

گرازان سوی تخت رفتند باز

هم از تخت سالار توران سپاه

به بد روی گیتی همی بسپرد

خرد با هنر کردم اندر نهفت

بپیچیدم از رنج و تیمار او

کشنده پدر چون بود دوستدار

که بپرستم او را پدر زیر خاک

به توران مرا جست و رنج آزمود

که با من بیامد ز توران زمین

پس ما بیامد چو آتش به راه

نبیند به هندوستان بت پرست

ز دریا بران سان برآید به جنگ

میان بسته و بادپایی به زیر

که گفتی زمین را بسوزد به جنگ

سر پهلوان اندر آمد به بند

وگرنه به کندی سرش را ز بار

ز بد گفتن ما زبان بسته بود

نیاسود با گرزهٔ گاورنگ

به آب و کشتی نیفگند چشم

بود جاودان شاد و روشن روان

که آزادگان را بدو بود فخر

به ایوان نو رفتن آراستند

چو آمد بدان گلشن زرنگار

برو بر بسی آفرین خواندند

بجز طوس نوذر که پیچید سر

هم او داشتی کاویانی درفش

بر او پیامی فرستاد نغز

که چنگ یلان داشت و بازوی شیر

که هنگام شادی بهانه مجوی

همه شاه را خواندند آفرین

نبینی همی فر گیهان خدیو

مرا با تو کین خیزد و رزمگاه

به دستوری نامدار انجمن

دلش پر ز گفتارهای درشت

که این رای را با تو دیوست جفت

که بر ما نه خوبست کردن فسوس

سرافرازتر کس منم ز انجمن

که گیتی به تیغ اندر آورد زیر

بدرم دل پیل و چنگ پلنگ

جهان را به نو کدخدای آورید

ز خسرو مزن پیش من داستان

نشانیم بخت اندر آید به خواب

فسیله نه نیکو بود با پلنگ

که خسرو جوانست و کندآورست

هنر باید و گوهر و فر و دین

سزاوارتر کس به تخت و کلاه

همش فر و برزست و هم نام و داد

که خام آمدش دانش و کیش او

که فر و خرد نیست با طوس جفت

فریبرز را برگزیند همی

همی طوس کم باد اندر جهان

بزد کوس ز ایوان به میدان گذشت

برون رفت بر گستوان ور سوار

ببستند بر کوههٔ پیل کوس

به پیش سپاه اختر کاویان

کزو تیره شد روی خورشید و ماه

ز پیروزه تابان به کردار نیل

نشسته بران تخت و بسته کمر

تو گفتی به گیتی جز آن جای نیست

ز یاقوت رخشنده بر سر کلاه

که امروز اگر من بسازم نبرد

ز ایران نه برخیزد این کینه گاه

سر بخت ترکان برآید ز خواب

سرآید به ما روزگار مهی

فرستاد نزدیک کاووس شاه

نهد بر کمان پر تیر خدنگ

هم امشب همی آن ببیند به خواب

بفرمود تا بازگردد به راه

گزیده سرافراز آزادگان

چنان چون بباید به نزدیک من

زبان برگشادند بر پیش گاه

منه زهر برنده بر جام شیر

نباید کزین سود دارد زیان

که گر شاه سیر آید از تخت و گاه

بزرگی و دیهیم و تخت مهان

چرا برنهد برنشیند به گاه

ترا بخرد از مردمان نشمرد

چنو راد و آزاد و خامش نبود

همویست گویی به چهر و به پوست

هم از تخم شاهی نپیچد ز داد

چنین خام گفتارت از بهر چیست

چنان برز و بالا و آن مهر او

به فر کیانی و رای درست

گذشت و به کشتی نیامد فرود

ازو دور شد چشم و دست بدی

پدر تیز بود و تو دیوانه ای

بر و یالت آغشته گشتی به خون

سخن گوی لیکن همه دلپذیر

سنانم به درد دل کوه قاف

خدنگم بدوزد دل آفتاب

منم طوس نوذر مه و شاهزاد

که چندین نبینم ترا آب روی

تو دل را مگردان ز آیین و راه

سزاوار گاهند و هر دو جوان

که با برز و با فرهٔ ایزدیست

چو فرزند بینی همی شهریار

که فرزند هر دو به دل بر یکیست

دل دیگر از من شود پر ز کین

نگیرند کین اندرین انجمن

بباید شدن تا در اردبیل

همه ساله پرخاش آهرمنست

نباشد بران مرز کس را نشست

ندارم ازو تخت شاهی دریغ

که افگند سالار هشیار بن

ندانست ازین به کسی داستان

ز پیش جهاندار برخاستند

سپهر اندر آورد شب را به زیر

به نزدیک شاه آمدند آن زمان

که من با سپهبد برم پیل و کوس

رخ لعل دشمن کنم چون بنفش

بنه برنهم برنشانم سپاه

هوا کرده از سم اسپان بنفش

بباشد نبیره نبندد میان

زمانه نگردد ز آیین خویش

توان ساخت پیروزی و دستگاه

تو لشکر بیارای و منشین ز پای

به پا اندرون کرده زرینه کفش

به پیش اندرون طوس و پیل و سپاه

زمین همچو آتش همی بردمید

به تندی سوی دژ نهادند روی

ندیدند جنگ هوا کس روا

میان زره مرد جنگی بسوخت

هوا دام آهرمن سرکش است

به چیزی چو آید به دشت نبرد

بکوشد که آرد به چیزی گزند

ز آتش کسی را دل ای شاه نیست

تن بارکش برفروزد همی

بدیده ندیدند جای درش

نیامد بر از رنج راه دراز