بسا رنجها کز جهان دیده اند

سرانجام بستر جز از خاک نیست

چو دانی که ایدر نمانی دراز

همان آز را زیر خاک آوری

ترا زین جهان شادمانی بس است

تو رنجی و آسان دگر کس خورد

برو نیز شادی سرآید همی

ز روز گذر کردن اندیشه کن

بترس از خدا و میازار کس

کنون ای خردمند بیدار دل

ترا کردگارست پروردگار

چو گردن به اندیشه زیر آوری

نشاید خور و خواب با آن نشست

دلش کور باشد سرش بی خرد

ز هستی نشانست بر آب و خاک

توانا و دانا و دارنده اوست

جهان آفرید و مکان و زمان

چو سالار ترکان به دل گفت من

چنان شاهزاده جوان را بکشت

هم از پشت او روشن کردگار

که با او بگفت آنک جز تو کس است

خداوند خورشید و کیوان و ماه

خداوند هستی و هم راستی

جز از رای و فرمان او راه نیست

پسر را بفرمود گودرز پیر

به فرمان او گیو بسته میان

همی تاخت تا مرز توران رسید

زبان را به ترکی بیاراستی

چو گفتی ندارم ز شاه آگهی

به خم کمندش بیاویختی

بدان تا نداند کسی راز او

یکی را همی برد با خویشتن

همی رفت بیدار با او به راه

بدو گفت روزی که اندر جهان

گر ایدونک یابم ز تو راستی

ببخشم ترا هرچ خواهی ز من

چنین داد پاسخ که دانش بسست

اگر زانک پرسیم هست آگهی

بدو گفت کیخسرو اکنون کجاست

چنین داد پاسخ که نشنیده ام

چو پاسخ چنین یافت از رهنمون

به توران همی رفت چون بیهشان

چنین تا برآمد برین هفت سال

خورش گور و پوشش هم از چرم گور

همی گشت گرد بیابان و کوه

چنان بد که روزی پراندیشه بود

بدان مرغزار اندر آمد دژم

زمین سبز و چشمه پر از آب دید

فرود آمد و اسپ را برگذاشت

همی گفت مانا که دیو پلید

ز کیخسرو ایدر نبینم نشان

کنون گر به رزم اند یاران من

یکی نامجوی و یکی شادروز

همی برفشانم به خیره روان

همانا که خسرو ز مادر نزاد

ز جستن مرا رنج و سختیست بهر

سرش پر ز غم گرد آن مرغزار

یکی چشمه ای دید تابان ز دور

یکی جام پر می گرفته به چنگ

ز بالای او فرهٔ ایزدی

تو گفتی منوچهر بر تخت عاج

همی بوی مهر آمد از روی او

به دل گفت گیو این به جز شاه نیست

پیاده بدو تیز بنهاد روی

گره سست شد بر در رنج او

چو کیخسرو از چشمه او را بدید

به دل گفت کاین گرد جز گیو نیست

مرا کرد خواهد همی خواستار

چو آمد برش گیو بردش نماز

برانم که پور سیاوش توی

چنین داد پاسخ ورا شهریار

بدو گفت گیو ای سر راستان

ز کشواد و گیوت که داد آگهی

بدو گفت کیخسرو ای شیر مرد

که از فر یزدان گشادی سخن

همی گفت با نامور مادرم

سرانجام کیخسرو آید پدید

بدانگه که گردد جهاندار نیو

مر او را سوی تخت ایران برد

جهان را به مردی به پای آورد

بدو گفت گیو ای سر سرکشان

نشان سیاوش پدیدار بود

تو بگشای و بنمای بازو به من

برهنه تن خویش بنمود شاه

که میراث بود از گه کیقباد

چو گیو آن نشان دید بردش نماز

گرفتش به بر شهریار زمین

از ایران بپرسید و ز تخت و گاه

بدو گفت گیو ای جهاندار کی

جهاندار دارندهٔ خوب و زشت

همان هفت کشور به شاهنشهی

نبودی دل من بدین خرمی

که داند به گیتی که من زنده ام

سپاس از جهاندار کاین رنج سخت

برفتند زان بیشه هر دو به راه

وزان هفت ساله غم و درد او

همی گفت با شاه یکسر سخن

همان خواب گودرز و رنج دراز

ز کاووس کش سال بفگند فر

ز ایران پراکنده شد رنگ و بوی

دل خسرو از درد و رنجش بسوخت

بدو گفت کاکنون ز رنج دراز

مرا چون پدر باش و با کس مگوی

سپهبد نشست از بر اسپ گیو

یکی تیغ هندی گرفته به چنگ

زدی گیو بیدار دل گردنش

برفتند سوی سیاووش گرد

فرنگیس را نیز کردند یار

که هر سه به راه اندر آرند روی

فرنگیس گفت ار درنگ آوریم

ازین آگهی یابد افراسیاب

بیاید به کردار دیو سپید

یکی را ز ما زنده اندر جهان

جهان پر ز بدخواه و پردشمنست

تو ای بافرین شاه فرزند من

که گر آگهی یابد آن مرد شوم

یکی مرغزارست ز ایدر نه دور

همان جویبارست و آب روان

تو بر گیر زین و لگام سیاه

چو خورشید بر تیغ گنبد شود

گله هرچ هست اندر آن مرغزار

به بهزاد بنمای زین و لگام

چو آیی برش نیک بنمای چهر

سیاوش چو گشت از جهان ناامید

چنین گفت شبرنگ بهزاد را

همی باش بر کوه و در مرغزار

ورا بارگی باش و گیتی بکوب

نشست از بر اسپ سالار نیو

بدان تند بالا نهادند روی

فسیله چو آمد به تنگی فراز

نگه کرد بهزاد و کی را بدید

بدید آن نشست سیاوش پلنگ

همی داشت در آبخور پای خویش

چو کیخسرو او را به آرام یافت

بمالید بر چشم او دست و روی

لگامش بدو داد و زین بر نهاد

چو بنشست بر باره بفشارد ران

به کردار باد هوا بردمید

غمی شد دل گیو و خیره بماند

همی گفت کاهرمن چاره جوی

کنون جان خسرو شد و رنج من

چو یک نیمه ببرید زان کوه شاه

همی بود تاپیش او رفت گیو

که شاید که اندیشهٔ پهلوان

بدو گفت گیو ای شه سرفراز

تو از ایزدی فر و برز کیان

بدو گفت زین اسپ فرخ نژاد

چنین بود اندیشهٔ پهلوان

کنون رفت و رنج مرا باد کرد

ز اسپ اندر آمد جهاندیده گیو

که روز و شبان بر تو فرخنده باد

که با برز و اورندی و رای و فر

ز بالا به ایوان نهادند روی

چو نزد فرنگیس رفتند باز

بدان تا نهانی بود کارشان

فرنگیس چون روی بهزاد دید

دو رخ را به یال و برش بر نهاد

چو آب دو دیده پراگنده کرد

به ایوان یکی گنج بودش نهان

یکی گنج آگنده دینار بود

همان گنج گوپال و برگستوان

در گنج بگشاد پیش پسر

چنین گفت با گیو کای برده رنج

ز دینار وز گوهر شاهوار

ببوسید پیشش زمین پهلوان

همه پاسبانیم و گنج آن تست

زمین از تو گردد بهار بهشت

جهان پیش فرزند تو بنده باد

چو افتاد بر خواسته چشم گیو

ز گوهر که پرمایه تر یافتند

همان ترگ و پرمایه برگستوان

سر گنج را شاه کرد استوار

چو این کرده شد برنهادند زین

فرنگیس ترگی به سر بر نهاد

سران سوی ایران نهادند گرم

بشد شهر یکسر پر از گفت و گوی

نماند این سخن یک زمان در نهفت

که آمد ز ایران سرافراز گیو

سوی شهر ایران نهادند روی

چو بشنید پیران غمی گشت سخت

ز گردان گزین کرد کلباد را

بفرمود تا ترک سیصد سوار

سر گیو بر نیزه سازید گفت

ببندید کیخسرو شوم را

سپاهی برین گونه گرد و جوان

فرنگیس با رنج دیده پسر

ز پیمودن راه و رنج شبان

دو تن خفته و گیو با رنج و خشم

به برگستوان اندرون اسپ گیو

زره در بر و بر سرش بود ترگ

چو از دور گرد سپه را بدید

خروشی برآورد برسان ابر

میان سواران بیامد چو گرد

زمانی به خنجر زمانی به گرز

ازان زخم گوپال گیو دلیر

دل گیو خندان شد از زور خشم

ازان پس گرفتندش اندر میان

ز نیزه نیستان شد آوردگاه

غمی شد دل شیر در نیستان

ازیشان بیفگند بسیار گیو

به نستیهن گرد کلباد گفت

همه خسته و بسته گشتند باز

همه غار و هامون پر از کشته بود

چو نزدیک کیخسرو آمد دلیر

بدو گفت کای شاه دل شاد دار

یکی لشکر آمد بر ما به جنگ

چنان بازگشتند آن کس که زیست

گذشته ز رستم به ایران سوار

ازو شاد شد خسرو پاک دین

بخوردند چیزی کجا یافتند

چو ترکان به نزدیک پیران شدند

برآشفت پیران به کلباد گفت

چه کردید با گیو و خسرو کجاست

بدو گفت کلباد کای پهلوان

که گیو دلاور به گردان چه کرد

فراوان به لشکر مرا دیده ای

همانا که گوپال بیش از هزار

سرش ویژه گفتی که سندان شدست

من آورد رستم بسی دیده ام

به زخمش ندیدم چنین پایدار

همی هر زمان تیز و جوشان بدی

برآشفت پیران بدو گفت بس

نه از یک سوارست چندین سخن

تو رفتی و نستیهن نامور

کنون گیو را ساختی پیل مست

چو زین یابد افراسیاب آگهی

که دو پهلوان دلیر و سوار

ز پیش سواری نمودید پشت

گواژه بسی باشدت بافسوس