کبر و سرکشی تا چند ای سلالهٔ انسان

ای هیون آتش دم ، ای عقاب باد افسای

خاک از تو در لرزه ، آب از تو در ناله

غولبارگی تا چند، راه و رسم انسان گیر

آدمی وحیوان چیست جنس ناقص وکامل

درپی غذا ریزد خون جانور، لیکن

تو پی هوا ربزی ، خون مردمان باری

ای که نالی از لندن ، وی که بالی از برلن

گوش کن که پیش از ما در جهان بسی بودست

شهرها که بر هر در، صد هزار دربان داشت

ور نباشدت باور، رو ببین که در مغرب

سرگذشت بابل را گر شنیده باشد نیک

تافت سالیان خورشید، بر عمارت بابل

نینوا که بر گردش ، چار روز ره بودی

دامغان که چون بابل داشت صد در روئین

تیسفون و صیدا کو ، کو صبا و کو تدمر

مغزها بفرسایند زبر این کهن دیوار

هر خرابه ای ما را، عبرتی دگر بخشد

کورش معظم کو، وانکه قفل ها برداشت

آن که نیم گیتی را بستد و عمارت کرد

داریوش اعظم کو ، کز نهیب رمحش بود

آنکه در سیاق ملک ، بود نیم جولانش

مهرداد اعظم کو؟ فخر تیرهٔ آرشک

مهتران کجا مردند، با رفاه بی زحمت

گر ندانی از گرزوس ، رو بجوی از سردیس

کوبد آن یک ازکرزوس، کو یکی ملک بودی

مر مرا عمارت کرد، واندر آن امارت کرد

خود بدونماند آن گنج ، هم به من نماند آن فر

کوبداین یک از رمسیس ، کان ملک به مصراندر

ییش از او ز قلزم بر، کس نکرده بد عبره

بد ز خطهٔ نیلش تا محیط ، درقبضه

شصت سالش اندیتش ، خلق سجده بردندی

بر خرابه های رم گرگذرکنی روزی

ازکران بحرالروم اندکی شو آن سوتر

بازبرن از آن کشور تا حدیثکی کوبد

پس ز بارهٔ آتن خواه تاکند طرفی

کان ملک از ایران شهر از چه رو بهٔونان تاخت

آب و خاک گیتی را بستدند و بگذشتند

کر سکندر از یونان تاکران عمان تاخت

برد زحمتی بی مر’ یافت اجرتی کمتر

حرص چون دهان بگشود، عقل راببندد چشم

هر ملک به ملک خویش، خاک ها بیفزاید

کم شود به هر میدان از شمار مردم ، لیک

*

در یکی قفس مردی داشت چند بوزینه

وان سفیهگان هر روز در منازعت بودند

لیک هرچه زان کولان زان میان شدی کشته

بهر جا و نان خوردند خون یکدیگر لیکن

آدمی نخستین روز ازیکی پدر برخاست

شهوت و شقاوتشان رنگ مختلف بخشود

یک قبیله شد تاتار، یک قبیله شد هندو

نامشان بشر بوده است از خدا ولی هر روز

نان خود خورند اما، خون یکدگر ریزند

گوید آن یک از تورات ، گوید این یک از انجیل

معنیش ندانسته ، بر حمایتش خیزند

چار مرد دانشمند، در عشیره ای رفتند

ابلهان نخستین بار، در به میهمان بستند

از پس بسی کوشش ، راه جسته و گفتند

آن کسان ندانستند معنی قصص لیکن

هر یکی ز ضیف خویش گونه گون سخن گفتی

آن مفاخرت آخر با مجادلت پیوست

آن قصص فرامش شد وان چهار تن ماندند

نعمت بشر جستند، انبیاء عالی قدر

بر تو پندها دادند در سعادت و عزت

انبیا تو را گفتند نیک باش و نیکی کن

راست گوی و منصف شو مهرورز و عادل باش

تا به بد نیامیزی رو به جای خود بنشین

بر خود آنچه نپسندی ، آن به دیگران مپسند

تو به نام دینداری ، مردمان بیازاری

سوزیان تو را باشد، ورنه پاک یزدان را

گر به نام بی دینی ، نیکویی کنی بهتر

آدمی بدان آمد، تاکه نام و نان یابد

گنج نام و نان باید، تا ز رنج تن زاید

عالمی به جان آیند تا تو نام و نان یابی

سعی کن که یابی بهر، ورنه سعی ناکرده

ایزدت بهر زحمت ، قوتی دهد ورنه

گرتو ز آسمان هر روز مائده طمع داری

با دعا اگر طفلی ، سیر گشتی و خفتی

ای شما که بگذارید عمر خود بنان خلق

لقمه های بی زحمت ، قهرهای یزدانی است

هم درین جهان بخشد آن فلاکتی کامروز

چون بهار از ایزد خواه ، نعمت و شرف وانگاه

*

ایزدا کرامت کن ، در فضای آزادی

زانکه سیرشد طبعم زبن فضای پروحشت

طبع من نیارد خواست ، نعمتی چنین تیره

فکر قادرم دادی ، اینت برترین رحمت

هر دمی که بشمارم بر تو صد سپاس آرم