در کمال از هرچ گویم بیش بود

با مرید چارصد صاحب کمال

می نیاسود از ریاضت روز و شب

هم عیان کشف هم اسرار داشت

عمره عمری بود تا می کرده بود

هیچ سنت را فرو نگذاشت او

پیش او از خویش بی خویش آمدند

در کرامات و مقامات قوی

از دم او تن درستی یافتی

مقتدایی بود در عالم علم

چند شب بر هم چنان در خواب دید

سجده می کردی بتی را بر دوام

گفت دردا و دریغا این زمان

عقبهٔ دشوار در راه اوفتاد

ترک جان گفتم اگر ایمان برم

کو ندارد عقبه ای در ره چنین

راه روشن گرددش تا پیشگاه

در عقوبت ره شود بر وی دارز

با مریدان گفت کارم اوفتاد

تا شود تدبیر این معلوم زود

پس روی کردند با او در سفر

طوف می کردند سر تا پای روم

بر سر منظر نشسته دختری

در ره روح الله اش صد معرفت

آفتابی بود اما بی زوال

زردتر از عاشقان در کوی او

از خیال زلف او زنار بست

پای در ره نانهاده سرنهاد

روم از آن مشکین صفت پر چین شدی

هر دو ابرویش به خوبی طاق بود

جان به دست غمزه با طاق او فکند

مردمی بر طاق او بنشسته بود

صید کردی جان صد صد آدمی

بود آتش پارهٔ بس آب دار

نرگس مستش هزاران دشنه داشت

از دهانش هر که گفت آگه نبود

بسته زناری چو زلفش بر میانش

همچو عیسی در سخن آن داشت او

اوفتاده در چه او سرنگون

برقعی شعر سیه بر روی داشت

بند بند شیخ آتش درگرفت

بست صد زنارش از یک موی خویش

عشق آن بت روی کارخویش کرد

جای آتش بود و برجای اوفتاد

ز آتش سودا دلش چون دود شد

کفر ریخت از زلف بر ایمان او

عافیت بفروخت رسوایی خرید

تا ز دل نومید وز جان سیر گشت

عشق ترسازاده کاری مشکل است

جمله دانستند کافتادست کار

سرنگون گشتند و سرگردان شدند

بودنی چون بود به بودی نبود

زانک دردش هیچ درمان می نبرد

درد درمان سوز درمان کی برد

چشم بر منظر، دهانش مانده باز

شد نهان چون کفر در زیر گناه

از دل آن پیر غم خور درگرفت

لاجرم یک بارگی بی خویش شد

خاک بر سر کرد و ماتم درگرفت

می طپید از عشق و می نالید زار

یا مگر شمع فلک را سوز نیست

خود نشان ندهد چنین شبهاکسی

بر جگر جز خون دل آبم نماند

شب همی سوزند و روزم می کشند

پای تا سر غرقه در خون مانده ام

می ندانم روز خود چون بگذرد

روز و شب کارش جگر سوزی بود

من به روز خویش امشب بوده ام

از برای این شبم می ساختند

شمع گردون را نخواهد بود سوز

یا مگر روز قیامت امشبست

یا ز شرم دلبرم در پرده شد

ورنه صد ره مردمی بی روی او

می ندارم طاقت غوغای عشق

یا به کام خویشتن زاری کنم

یا چو مردان رطل مردافکن کشم

یا مرا در عشق او یاری کند

یا به حیلت عقل در بیش آورم

یا ز زیر خاک و خون سر برکنم

چشم کو تا بازبینم روی یار

دست کو تا دست گیرد یک دمم

هوش کو تا ساز هشیاری کنم

این چه عشق است این چه درد است این چه کار

جمع گشتند آن شب از زاری او

خیز این وسواس را غسلی برآر

کرده ام صد بار غسل ای بی خبر

کی شود کار تو بی تسبیح راست

تا توانم بر میان زنار بست

گر خطایی رفت بر تو توبه کن

تایبم از شیخی و حال و محال

خیز خود را جمع کن اندر نماز

تا نباشد جز نمازم هیچ کار

خیز در خلوت خدا را سجده کن

سجده پیش روی او زیباستی

یک نفس درد مسلمانیت نیست

تا چرا عاشق نبودم پیش ازین

تیر خذلان بر دلت ناگاه زد

گو بزن چون چست و زیبا می زند

گوید این پیر این چنین گمراه شد

شیشهٔ سالوس بشکستم به سنگ

از تو رنجورند و مانده دل دو نیم

دل ز رنج این و آن غافل بود

تا شویم امشب بسوی کعبه باز

هوشیار کعبه ام در دیر مست

در حرم بنشین و عذر من بخواه

عذر خواهم خواست، دست از من بدار

مرد دوزخ نیست هرکو آگهست

هفت دوزخ سوزد از یک آه من

باز گرد و توبه کن زین کار زشت

گر بهشتی بایدم این کوی هست

حق تعالی را به حق آزرم دار

من به خود نتوانم از گردن فکند

باز ایمان آور و مؤمن بباش

هرک کافر شد ازو ایمان مخواه

تن زدند آخر بدان تیمار در

تا چه آید خود ازین پرده برون

هندو شب را به تیغ افکند سر

شد چو بحر از چشمهٔ خور غرق نور

با سگان کوی او در کار شد

همچو مویی شد ز روی چون مهش

صبر کرد از آفتاب روی او

هیچ برنگرفت سر زان آستان

بود بالین آستان آن درش

دختر آگه شد ز عاشق گشتنش

گفت ای شیخ از چه گشتی بی قرار

زاهدان در کوی ترسایان نشست

هر دمش دیوانگی بارآورد

لاجرم دزدیده دل دزدیده ای

در نیاز من نگر، چندین مناز

عاشق و پیرو غریبم درنگر

یا سرم از تن ببر یا سر درآر

گر تو خواهی بازم از لب جان دهی

روی و کویت مقصد و به بود من

گه ز چشم مست در خوابم مکن

بی کس و بی یار و بی صبر از توم

کیسه بین کز عشق تو بردوختم

زانک بی تو چشم این دارم ز چشم

دیده رویت دید، دل در غم بماند

وآنچ من از دل کشیدم کس ندید

خون دل تاکی خورم چون دل نماند

در فتوح او لگد چندین مزن

گر بود وصلی بیاید روزگار

بر سر کوی تو جان بازی کنم

جان به نرخ خاک ارزان می دهم

یک دمم با خویشتن دمساز کن

سایه ام، بی تو صبوری چون کنم

در جهم در روزنت چون آفتاب

گر فرو آری بدین سرگشته سر

ز آتش جانم جهانی سوخته

دست از شوق تو بر دل مانده

چند باشی بیش از این پنهان ز من

ساز کافور و کفن کن، شرم دار

پیر گشتی، قصد دل بازی مکن

بهترم آید که عزم من ترا

چون به سیری نان نخواهی یافتن

من ندارم جز غم عشق تو کار

عشق بر هر دل که زد تأثیر کرد

چار کارت کرد باید اختیار

خمر نوش و دیده را ایمان بدوز

با سهٔ دیگر ندارم هیچ کار

و آن سهٔ دیگر ندانم کرد من

دست باید پاکت از اسلام شست

عشق او جز رنگ و بویی بیش نیست

وانچ فرمایی به جان فرمان کنم

حلقه ای از زلف در حلقم فکن

چون بنوشی خمر ، آیی در خروش

آمدند آنجا مریدان در فغان

میزبان را حسن بی اندازه دید

زلف ترسا روزگار او ببرد

درکشید آن جایگه خاموش دم

نوش کرد و دل برید از کار خویش

عشق آن ماهش یکی شد صد هزار

لعل او در حقه خندان دید شیخ

سیل خونین سوی مژگانش فتاد

حلقه ای از زلف او در گوش کرد

حفظ قرآن را بسی استاد داشت

دعوی او رفت و لاف او رسید

باده آمد عقل چون بادش برفت

پاک از لوح ضمیر او بشست

هرچ دیگر بود کلی رفت پاک

همچو دریا جان او پرشور کرد

شیخ شد یکبارگی آنجا ز دست

خواست تا ناگه کند در گردنش

مدعی در عشق، معنی دار نه

مذهب این زلف پر خم دارییی

زانک نبود عشق کار سرسری

عاشقی را کفر سازد یاددار

با من این دم دست در گردن کنی

خیز رو، اینک عصااینک ردا

دل ز غفلت بر قضا بنهاده بود

یک نفس او را سر هستی نبود

اوفتاد از پای و کلی شد ز دست

می نترسید از کسی، ترسا شد او

شیخ را سرگشته چون پرگار کرد

دلبرش حاضر، صبوری کی توان

مست و عاشق چون بود رفته ز دست

از من بی دل چه می خواهی بگوی

پیش بت مصحف بسوزم مست مست

خواب خوش بادت که در خورد منی

خوش بزی چون پخته گشتی والسلام

کان چنان شیخی ره ایشان گزید

بعد از آن گفتند تا زنار بست

خرقه آتش در زد و در کار شد

نه ز کعبه نه ز شیخی یادکرد

این چنین نوباوه رویش بازشست

عشق ترسازاده کار خویش کرد

زین بتر چه بود که کردم آن کنم

بت پرستیدم چو گشتم مست مست

بی شکی ام الخبایث این کند

هرچ گفتی کرده شد، دیگر چه ماند

کس مبیناد آنچ من دیدم ز عشق

و آن چنان شیخی چنین رسوا شود

موج می زد در دلم دریای راز

برد ما را بر سر لوح نخست

خرقه با زنار کردست و کند

سرشناس غیب سرگردان عشق

تا تو کی خواهی شدن با من یکی

هرچ کردم بر امید وصل بود

چند سوزم در جدایی یافتن

من گران کابینم و تو بس فقیر

کی شود بی سیم و زر کارت به سر

نفقه ای بستان ز من ای پیر و رو

صبرکن مردانه وار و مرد باش

عهد نیکو می بری الحق به سر

دست ازین شیوه سخن آخر بدار

در سراندازی و سر اندازیم

در سر و کار تو کردم هرچ بود

کفر و اسلام و زیان و سود شد

تو ندادی این چنین با من قرار

دشمن جان من سرگشته اند

نه مرا دل ماند و نه جان ، چون کنم

با تو در دوزخ که بی تو در بهشت

دل بسوخت آن ماه را از درد او

خوک رانی کن مرا سالی مدام

عمر بگذاریم در شادی و غم

کانک سرتافت او ز جانان سرنیافت

خوک وانی کرد سالی اختیار

خوک باید سوخت یا زنار بست

کین خطر آن پیر را افتاد بس

سر برون آرد چو آید در سفر

سخت معذوری که مرد ره نه ای

هم بت و هم خوک بینی صد هزار

ورنه همچون شیخ شو رسوای عشق

کز فرو ماندن به جان درماندند

بازگردیدند از یاری او

در غم او خاک بر سر ریختند

پیش شیخ آمد که ای در کار سست

چیست فرمان، باز باید گفت راز

خویش را محراب رسوایی کنیم

همچو تو زنار بربندیم ما

زود بگریزیم بی تو زین زمین

دامن از هستیت در چینیم ما

هر کجا خواهید باید رفت زود

دختر ترسام جان افزای بس

زانک اینجا جمله کار افتاده اید

هم دمی بودی مرا در هر غمی

می ندانم تا چه خواهد بود نیز

کان ز پا افتاده سرگردان کجاست

در دهان اژدهای دهر ماند

آنچ کرد آن پیر اسلام از قضا

شد ز عقل و دین و شیخی ناصبور

در زفان جملهٔ خلقش فکند

گو درین ره این چنین افتد بسی

کس مبادا ایمن از مکر و خطر

خوک وانی را سوی خوکان شتافت

گه ز دردش مرده گه می زیستند

مانده جان در سوختن، تن درگداز

داده دین در راه ترسا مانده

هر یکی در گوشهٔ پنهان شده

در ارادت دست از کل شست بود

زو نبودی شیخ را آگاه تر

او نبود آنجایگه حاضرمگر

بود از شیخش تهی خلوت سرای

باز گفتندش همه احوال شیخ

وز قدر او را چه کار آمد به سر

راه بر ایمان به صد سویش ببست

خرقه گشتش مخرقه، حالش محال

خوک وانی میکند این ساعت او

بر میان زنار دارد چار کرد

از کهن گبریش می نتوان شناخت

روی چون زر کرد و زاری درگرفت

در وفاداری نه مرد و نه زنان

یار ناید جز چنین روزی به کار

یاری او از چه نگرفتید پیش

حق گزاری و وفاداری بود

جمله را زنار می بایست بست

جمله را ترسا همی بایست شد

کانچ کردید از منافق بودنست

یار باید بود اگر کافرشود

خود بود در کامرانی صد هزار

جمله زو بگریختید از نام و ننگ

هرک ازین سر سرکشد از خامیست

بارها گفتیم با او پیش ازین

هم نفس باشیم در شادی و غم

دین براندازیم و ترسایی خریم

کز بر او یک به یک گردیم باز

بازگردانید ما را شیخ زود

قصه برگفتیم و ننهفتیم راز

گر شما را کار بودی بر مزید

در حضورستی سرا پای شما

هر یکی بردی از آن دیگر سبق

بازدادی شیخ را بی انتظار

از در حق از چه می گردید باز

برنیاوردند یک تن سر ز پیش

کار چون افتاد برخیزیم زود

در تظلم خاک می پاشیم ما

در رسیم آخر به شیخ خود همه

معتکف گشتند پنهان روز و شب

گه شفاعت گاه زاری بود کار

سرنپیچدند هیچ از یک مقام

هم چو شب چل روز نه نان و نه آب

در فلک افتاد جوشی صعب ناک

جمله پوشیدند از آن ماتم کبود

آمدش تیر دعااندر هدف

بود اندر خلوت از خود رفته باز

شد جهان کشف بر دل آشکار

در برافکنده دو گیسوی سیاه

صد جهان جان وقف یک سر موی او

هرک می دیدش درو گم می نمود

کای نبی الله دستم گیر دست

شیخ ما گم راه شد راهش نمای

رو که شیخت را برون کردم ز بند

دم نزد تا شیخ را در پیش کرد

بود گردی و غباری بس سیاه

در میان ظلمتش نگذاشتم

منتشر بر روزگار او همی

توبه بنشسته گنه برخاستست

از تف یک توبه برخیزد ز راه

محو گرداند گناه مرد و زن

نعره ای زد کآسمان پرجوش شد

مژدگانی داد و عزم راه کرد

تا رسید آنجا که شیخ خوک وان

در میان بی قراری خوش شده

هم گسسته بود زنار از میان

هم ز ترسایی دلی پرداخته

خویشتن را در میان بی نور دید

هم به دست عجز سر بر خاک کرد

گاه از جان جان شیرین برفشاند

گه ز حسرت در تن او خون بسوخت

شسته بودند از ضمیرش سر به سر

بازرست از جهل و از بیچارگی

در سجود افتادی و بگریستی

وز خجالت در عرق گم گشته بود

مانده در اندوه و شادی مبتلاش

وز پی شکرانه جان افشان همه

میغ شد از پیش خورشید تو باز

بت پرست روم شد یزدان پرست

شد شفاعت خواه کار تو رسول

شکر کن حق را چه جای ماتمست

کرده راهی همچو خورشید آشکار

توبه داند داد با چندین گناه

هرچ باید جمله بر هم سوزد او

بودشان القصه حالی عزم راه

رفت با اصحاب خود سوی حجاز

کاوفتادی در کنارش آفتاب

کز پی شیخت روان شو این زمان

ای پلیدش کرده، پاک او بباش

در حقیقت تو ره او گیر باز

چون به راه آمد تو هم راهی نمای

چند ازین بی آگهی آگه بباش

نور می داد از دلش چون آفتاب

بی قرارش کرد آن درد از طلب

دست در دل زد،دل از دستش فتاد

در درون او چه تخم آورد بار

دید خود را در عجایب عالمی

گنگ باید شد، زفان را راه نیست

هم چو باران زو فروریخت ای عجب

خاک بر سر در میان خون دوید

از پی شیخ و مریدان شد دوان

پای داد از دست بر پی میدوید

از کدامین سوی می باید گذشت

روی خود در خاک می مالید خوش

عورتی ام مانده از هر کار باز

تو مزن بر من که بی آگه زدم

می ندانستم، خطاکردم، بپوش

دین پذیرفتم ، مرا تو دست گیر

حصه از عزت به جز خواریم نیست

کامد آن دختر ز ترسایی برون

کارش افتاد این زمان در راه ما

بابت خود همدم و همساز شو

باز شوری در مریدانش فتاد

توبه و چندین تک و تازت چه بود

توبهٔ بس نانمازی می کنی

هرک آن بشنود ترک جان بگفت

تا شدند آنجا که بود آن دل نواز

گم شده در گرد ره گیسوی او

بر مثال مرده ای بر روی خاک

غشی آورد آن بت دل ریش را

شیخ بر رویش فشاند از دیده آب

اشک می بارید چون ابر بهار

خویشتن در دست و پای او فکند

بیش ازین در پرده نتوانم بسوخت

عرضه کن اسلام تا با ره شوم

غلغلی رد جملهٔ یاران فتاد

اشک باران، موج زن شد در میان

ذوق ایمان در دل آگاه یافت

غم درآمد گرد او بی غمگسار

من ندارم هیچ طاقت در فراق

الوداع ای شیخ عالم الوداع

عاجزم، عفوی کن و خصمی مکن

نیم جانی داشت برجانان فشاند

جان شیرین زو جدا شد ای دریغ

سوی دریای حقیقت رفت باز

رفت او و ما همه هم می رویم

این کسی داند که هست آگاه عشق

رحمت و نومید و مکر و ایمنست

بی نصیبه گوی نتواند ربود

نه بنفس آب و گل باید شنید

نوحه ای در ده که ماتم سخت شد